ကုသိုလ္ 001

အကာထဲမွာ အႏွစ္ရွာ

Asare saramatino
sare casaradassino

Te saram nadhigacchanti
miccha sankappagocara.

Saran ca sarato natva
asaran ca asarato

Te saram adhigacchanti
samma sankappagocara.

''အသာေရ သာရမတိေနာ၊ သာေရ စာသာရဒႆိေနာ။

 ေတ သာရံ နာဓိဂစၧႏၲိ၊ မိစၧာသကၤပၸေဂါစရာ။

 ''သာရၪၥ သာရေတာ ဉတြာ၊ အသာရၪၥ အသာရေတာ။

 ေတ သာရံ အဓိဂစၧႏၲိ၊ သမၼာသကၤပၸေဂါစရာ''တိ။

In the unessential they imagine the essential,¹ in the essential they see the unessential - they who entertain (such) wrong thoughts² never realise the essence. 

What is essential they regard as essential, what is unessential they regard as unessential - they who entertain (such) right thoughts³ realise the essence.

အႏွစ္မရိွေသာ တရားကို အႏွစ္ရိွ၏ဟု မွတ္ထင္၊ အႏွစ္ရိွေသာ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို မႏွစ္မရိွဟု မွတ္ထင္ကာ အယူမွားၾကေသာ သူတို႕သည္ သီလစေသာ ဂုဏ္ေက်းဇူးကို မရၾကကုန္။

အႏွစ္ရိွေသာ သူေတာ္ေကာင္းတရားကို အႏွစ္ရိွ၏ဟု သိ၊ အႏွစ္မရိွေသာတရားကို မႏွစ္မရိွဟု သိသည့္ အယူမွန္ရိွၾကေသာ သူတို႕သည္ သီလစေသာ ဂုဏ္ေက်းဇူးအႏွစ္ကို ရၾကကုန္၏။

သာရိပုတၱေတၳရဝတၳဳ

      အသာေရ သာရမတိေနာတိ ဣမံ ဓမၼေဒသနံ သတၳာ ေဝဠဳဝေန ဝိဟရေႏၲာ အဂၢသာဝေကဟိ နိေဝဒိတံ သၪၥယႆ အနာဂမနံ အာရဗ႓ ကေထသိ။

     တၾတာယံ အႏုပုဗၺိကထာ -- အမွာကဥႇိ သတၳာ ဣေတာ ကပၸသတသဟႆာဓိကာနံ စတုႏၷံ အသေခ်ၤယ်ာနံ မတၳေက အမရဝတိယာ နာမ နဂေရ သုေမေဓါ နာမ ျဗာဟၼဏကုမာေရာ ဟုတြာ သဗၺသိေပၸသု နိပၹတၱႎ ပတြာ မာတာပိတူနံ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၃ အစၥေယန အေနကေကာဋိသခ်ႍ ဓနံ ပရိစၥဇိတြာ ဣသိပဗၺဇၨံ ပဗၺဇိတြာ ဟိမဝေႏၲ ဝသေႏၲာ စ်ာနာဘိညာ နိဗၺေတၱတြာ အာကာေသန ဂစၧေႏၲာ ဒီပကၤရဒသဗလႆ သုဒႆနဝိဟာရေတာ ရမၼဝတီနဂရံ ပဝိသနတၳာယ မဂၢံ ေသာဓယမာနံ ဇနံ ဒိသြာ သယမၸိ ဧကံ ပေဒသံ ဂေဟတြာ မဂၢံ ေသာေဓတိ။ တသၼႎ အေသာဓိေတေယဝ အာဂတႆ သတၳဳေနာ အတၱာနံ ေသတုံ ကတြာ ကလေလ အဇိနစမၼံ အတၳရိတြာ ''သတၳာ သသာဝကသံေဃာ ကလလံ အနကၠမိတြာ မံ အကၠမေႏၲာ ဂစၧတူ''တိ နိပေႏၷာ။ သတၳာရာ တံ ဒိသြာဝ ''ဗုဒၶကၤုေရာ ဧသ၊ အနာဂေတ ကပၸသတသဟႆာဓိကာနံ စတုႏၷံ အသေခ်ၤယ်ာနံ ပရိေယာသာေန ေဂါတေမာ နာမ ဗုေဒၶါ ဘဝိႆတီ''တိ ဗ်ာကေတာ။ တႆ သတၳဳေနာ အပရဘာေဂ ''ေကာ႑ေညာ မဂၤေလာ သုမေနာ ေရဝေတာ ေသာဘိေတာ အေနာမဒႆီ ပဒုေမာ နာရေဒါ ပဒုမုတၱေရာ သုေမေဓါ သုဇာေတာ ပိယဒႆီ အတၳဒႆီ ဓမၼဒႆီ သိဒၶေတၳာ တိေႆာ ဖုေႆာ ဝိပႆီ သိခီ ေဝႆဘူ ကကုသေႏၶာ ေကာဏာဂမေနာ ကႆေပါ''တိ ေလာကံ ၾသဘာေသတြာ ဥပၸႏၷာနံ ဣေမသမၸိ ေတဝီသတိယာ ဗုဒၶါနံ သႏၲိေက လဒၶဗ်ာကရေဏာ၊ ''ဒသ ပါရမိေယာ၊ ဒသ ဥပပါရမိေယာ၊ ဒသ ပရမတၳပါရမိေယာ''တိ သမတၱႎသ ပါရမိေယာ ပူေရတြာ ေဝႆႏၲရတၱဘာေဝ ဌိေတာ ပထဝိကမၸနာနိ မဟာဒါနာနိ ဒတြာ ပုတၱဒါရံ ပရိစၥဇိတြာ အာယုပရိေယာသာေန တုသိတပုေရ နိဗၺတၱိတြာ တတၳ ယာဝတာယုကံ ဌတြာ ဒသ သဟႆစကၠဝါဠေဒဝတာဟိ သႏၷိပတိတြာ --

 ''ကာေလာ ေဒဝ မဟာဝီရ၊ ဥပၸဇၨ မာတုကုစၧိယံ။

 သေဒဝကံ တာရယေႏၲာ၊ ဗုဇၩႆု အမတံ ပဒ''ႏၲိ။ (ဗု၊ ဝံ၊ ၁။၆၇) --

 ဝုေတၱ --

 ''ကာလံ ေဒသၪၥ ဒီပၪၥ၊ ကုလံ မာတရေမဝ စ။

 ဣေမ ပၪၥ ဝိေလာေကတြာ၊ ဥပၸဇၨတိ မဟာယေသာ''တိ။ --

         ပၪၥ မဟာဝိေလာကနာနိ ဝိေလာေကတြာ တေတာ စုေတာ သက်ရာဇကုေလ ပဋိသႏၶႎ ဂေဟတြာ ဒသမာသစၥေယန မာတုကုစၧိေတာ ဝိဇာယိ။ ေသာဠသဝႆကာေလ တတၳ မဟာသမၸတၱိယာ ပရိဟရိယမာေနာ အႏုကၠေမန ဘျဒေယာဗၺနံ ပတြာ တိဏၰံ ဥတူနံ အႏုစၧဝိေကသု တီသု ပါသာေဒသု ေဒဝေလာကသိရႎ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၄ ဝိယ ရဇၨသိရႎ အႏုဘဝေႏၲာ ဥယ်ာနကီဠာယ ဂမနသမေယ အႏုကၠေမန ဇိဏၰဗ်ာဓိမတသခၤါေတ တေယာ ေဒဝဒူေတ ဒိသြာ သၪၨာတသံေဝေဂါ နိဝတၱိတြာ စတုတၳဝါေရ ပဗၺဇိတံ ဒိသြာ၊ ''သာဓု ပဗၺဇၨာ''တိ ပဗၺဇၨာယ ႐ုစႎ ဥပၸါေဒတြာ ဥယ်ာနံ ဂႏ႖ာ တတၳ ဒိဝသံ ေခေပတြာ မဂၤလေပါကၡရဏီတီေရ နိသိေႏၷာ ကပၸကေဝသံ ဂေဟတြာ အာဂေတန ဝိႆကေမၼန ေဒဝပုေတၱန အလကၤတပဋိယေတၱာ ရာဟုလကုမာရႆ ဇာတသာသနံ သုတြာ ပုတၱသိေနဟႆ ဗလဝဘာဝံ ဉတြာ၊ ''ယာဝ ဣဒံ ဗႏၶနံ န ဝၯတိ၊ တာဝေဒဝ နံ ဆိႏၵိႆာမီ''တိ စိေႏၲတြာ သာယံ နဂရံ ပဝိသေႏၲာ --

 ''နိဗၺဳတာ ႏူန သာ မာတာ၊ နိဗၺဳေတာ ႏူန ေသာ ပိတာ။

 နိဗၺဳတာ ႏူန သာ နာရီ၊ ယႆာယံ ဤဒိေသာ ပတီ''တိ။ --

           ကိသာေဂါတမိယာ နာမ ပိတုစၧာဓီတာယ ဘာသိတံ ဣမံ ဂါထံ သုတြာ၊ ''အဟံ ဣမာယ နိဗၺဳတပဒံ သာဝိေတာ''တိ မုတၱာဟာရံ ၾသမုၪၥိတြာ တႆာ ေပေသတြာ အတၱေနာ ဘဝနံ ပဝိသိတြာ သိရိသယေန နိသိေႏၷာ နိေဒၵါပဂတာနံ နာဋကိတၳီနံ ဝိပၸကာရံ ဒိသြာ နိဗၺိႏၷဟဒေယာ ဆႏၷံ ဥ႒ာေပတြာ က႑ကံ အာဟရာေပတြာ တံ အာ႐ုယွ ဆႏၷသဟာေယာ ဒသသဟႆစကၠဝါဠေဒဝတာဟိ ပရိဝုေတာ မဟာဘိနိကၡမနံ နိကၡမိတြာ အေနာမာနဒီတီေရ ပဗၺဇိတြာ အႏုကၠေမန ရာဇဂဟံ ဂႏ႖ာ တတၳ ပိ႑ာယ စရိတြာ ပ႑ဝပဗၺတပဗ႓ာေရ နိသိေႏၷာ မဂဓရညာ ရေဇၨန နိမႏၲိယမာေနာ တံ ပဋိကၡိပိတြာ သဗၺညဳတံ ပတြာ အတၱေနာ ဝိဇိတံ အာဂမနတၳာယ ေတန ဂဟိတပဋိေညာ အာဠာရၪၥ ဥဒကၪၥ ဥပသကၤမိတြာ ေတသံ သႏၲိေက အဓိဂတဝိေသသံ အနလကၤရိတြာ ဆဗၺႆာနိ မဟာပဓာနံ ပဒဟိတြာ ဝိသာခပုဏၰမဒိဝေသ ပါေတာဝ သုဇာတာယ ဒိႏၷပါယသံ ပရိဘုၪၨိတြာ ေနရၪၨရာယ နဒိယာ သုဝဏၰပါတႎ ပဝါေဟတြာ ေနရၪၨရာယ နဒိယာ တီေရ မဟာဝနသေ႑ နာနာသမာပတၱီဟိ ဒိဝသဘာဂံ ဝီတိနာေမတြာ သာယႏွ သမေယ ေသာတၱိေယန ဒိႏၷံ တိဏံ ဂေဟတြာ ကာေဠန နာဂရာေဇန အဘိတၳဳတဂုေဏာ ေဗာဓိမ႑ံ အာ႐ုယွ တိဏာနိ သႏၴရိတြာ ''န တာဝိမံ ပလႅကႍ ဘိႏၵိႆာမိ၊ ယာဝ ေမ အႏုပါဒါယ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၅ အာသေဝဟိ စိတၱံ န မုစၥိႆတီ''တိ ပဋိညံ ကတြာ ပုရတၳာဘိမုေခါ နိသီဒိတြာ သူရိေယ အနတၳဂၤမိေတေယဝ မာရဗလံ ဝိဓမိတြာ ပဌမယာေမ ပုေဗၺနိဝါသဉာဏံ၊ မဇၩိမယာေမ စုတူပပါတဉာဏံ ပတြာ ပစၧိမယာမာဝသာေန ပစၥယာကာေရ ဉာဏံ ၾသတာေရတြာ အ႐ုဏုဂၢမေန ဒသဗလ စတုေဝသာရဇၨာဒိသဗၺဂုဏပဋိမ႑ိတံ သဗၺညဳတညာဏံ ပဋိဝိဇၩိတြာ သတၱသတၱာဟံ ေဗာဓိမေ႑ ဝီတိနာေမတြာ အ႒ေမ သတၱာေဟ အဇပါလနိေျဂာဓမူေလ နိသိေႏၷာ ဓမၼဂမ႓ီရတာပစၥေဝကၡေဏန အေပၸါႆုကၠတံ အာပဇၨမာေနာ ဒသသဟႆစကၠဝါဠမဟာျဗဟၼပရိဝါေရန သဟမၸတိျဗဟၼဳနာ အာယာစိတဓမၼေဒသေနာ ဗုဒၶစကၡဳနာ ေလာကံ ေဝါေလာေကတြာ ျဗဟၼဳေနာ အေဇၩသနံ အဓိဝါေသတြာ၊ ''ကႆ ႏု ေခါ အဟံ ပဌမံ ဓမၼံ ေဒေသယ်''ႏၲိ ၾသေလာေကေႏၲာ အာဠာ႐ုဒကာနံ ကာလကတဘာဝံ ဉတြာ ပၪၥဝဂၢိယာနံ ဘိကၡဴနံ ဗဟူပကာရတံ အႏုႆရိတြာ ဥ႒ာယာသနာ ကာသိပုရံ ဂစၧေႏၲာ အႏၲရာမေဂၢ ဥပေကန သဒၶႎ မေႏၲတြာ အာသာဠႇိပုဏၰမဒိဝေသ ဣသိပတေန မိဂဒါေယ ပၪၥဝဂၢိယာနံ ဝသန႒ာနံ ပတြာ ေတ အနႏုစၧဝိေကန သမုဒါစာေရန သမုဒါစရေႏၲ သညာေပတြာ အညာတေကာ႑ညပၸမုေခ အ႒ာရသ ျဗဟၼေကာဋိေယာ အမတပါနံ ပါေယေႏၲာ ဓမၼစကၠံ ပဝေတၱတြာ ပဝတၱိတဝရဓမၼစေကၠာ ပၪၥမိယံ ပကၡႆ သေဗၺပိ ေတ ဘိကၡဴ အရဟေတၱ ပတိ႒ာေပတြာ တံ ဒိဝသေမဝ ယသကုလပုတၱႆ ဥပနိႆယသမၸတၱႎ ဒိသြာ တံ ရတၱိဘာေဂ နိဗၺိႏၵိတြာ ေဂဟံ ပဟာယ နိကၡႏၲံ ဒိသြာ၊ ''ဧဟိ ယသာ''တိ ပေကၠာသိတြာ တသၼႎေယဝ ရတၱိဘာေဂ ေသာတာပတၱိဖလံ ပါေပတြာ ပုနဒိဝေသ အရဟတၱံ ပါေပတြာ အပေရပိ တႆ သဟာယေက စတုပဏၰာသ ဇေန ဧဟိဘိကၡဳပဗၺဇၨာယ ပဗၺာေဇတြာ အရဟတၱံ ပါေပသိ။

 ဧဝံ ေလာေက ဧကသ႒ိယာ အရဟေႏၲသု ဇာေတသု ဝု႒ဝေႆာ ပဝါေရတြာ၊ ''စရထ၊ ဘိကၡေဝ၊ စာရိက''ႏၲိ သ႒ိ ဘိကၡဴ ဒိသာသု ေပေသတြာ သယံ ဥ႐ုေဝလံ ဂစၧေႏၲာ အႏၲရာမေဂၢ ကပၸါသိကဝနသေ႑ တႎသ ဇေန ဘဒၵဝဂၢိယကုမာေရ ဝိေနသိ။ ေတသု သဗၺပစၧိမေကာ ေသာတာပေႏၷာ သဗၺဳတၱေမာ အနာဂါမီ အေဟာသိ။ ေတ သေဗၺပိ ဧဟိဘိကၡဳဘာေဝေနဝ ပဗၺာေဇတြာ ဒိသာသု ေပေသတြာ သယံ ဥ႐ုေဝလံ ဂႏ႖ာ အၯဳၯာနိ ပါဋိဟာရိယသဟႆာနိ ဒေႆတြာ ဥ႐ုေဝလကႆပါဒေယာ သဟႆဇဋိလ ပရိဝါေရ ေတဘာတိကဇဋိေလ ဝိေနတြာ ဧဟိဘိကၡဳဘာေဝေနဝ ပဗၺာေဇတြာ ဂယာသီေသ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၆ နိသီဒါေပတြာ အာဒိတၱပရိယာယေဒသနာယ (မဟာဝ၊ ၅၄၊ သံ၊ နိ၊ ၄။၂၈) အရဟေတၱ ပတိ႒ာေပတြာ ေတန အရဟႏၲသဟေႆန ပရိဝုေတာ ''ဗိမၺိသာရရေညာ ဒိႏၷံ ပဋိညံ ေမာေစႆာမီ''တိ ရာဇဂဟနဂ႐ူပစာေရ လ႒ိဝႏုယ်ာနံ ဂႏ႖ာ၊ ''သတၳာ ကိရ အာဂေတာ''တိ သုတြာ ဒြါဒသနဟုေတဟိ ျဗာဟၼဏဂဟပတိေကဟိ သဒၶႎ အာဂတႆ ရေညာ မဓုရဓမၼကထံ ကေထေႏၲာ ရာဇာနံ ဧကာဒသဟိ နဟုေတဟိ သဒၶႎ ေသာတာပတၱိဖေလ ပတိ႒ာေပတြာ ဧကနဟုတံ သရေဏသု ပတိ႒ာေပတြာ ပုနဒိဝေသ သေကၠန ေဒဝရာေဇန မာဏဝကဝဏၰံ ဂေဟတြာ အဘိတၳဳတဂုေဏာ ရာဇဂဟနဂရံ ပဝိသိတြာ ရာဇနိေဝသေန ကတဘတၱကိေစၥာ ေဝဠဳဝနာရာမံ ပဋိဂၢေဟတြာ တေတၳဝ ဝါသံ ကေပၸသိ။ တတၳ နံ သာရိပုတၱေမာဂၢလႅာနာ ဥပသကၤမႎသု။

   တၾတာယံ အႏုပုဗၺိကထာ -- အႏုပၸေႏၷေယဝ ဟိ ဗုေဒၶ ရာဇဂဟေတာ အဝိဒူေရ ဥပတိႆဂါေမာ ေကာလိတဂါေမာတိ ေဒြ ျဗာဟၼဏဂါမာ အေဟသုံ။ ေတသု ဥပတိႆဂါေမ သာရိယာ နာမ ျဗာဟၼဏိယာ ဂဗ႓ႆ ပတိ႒ိတဒိဝေသေယဝ ေကာလိတဂါေမ ေမာဂၢလိယာ နာမ ျဗာဟၼဏိယာပိ ဂေဗ႓ာ ပတိ႒ာသိ။ တာနိ ကိရ ေဒြပိ ကုလာနိ ယာဝ သတၱမာ ကုလပရိဝ႗ာ အာဗဒၶပဋိဗဒၶသဟာယကာေနဝ အေဟသုံ၊ တာသံ ဒြိႏၷမၸိ ဧကဒိဝသေမဝ ဂဗ႓ပရိဟာရံ အဒံသု။ တာ ဥေဘာပိ ဒသမာသေစၥေယန ပုေတၱ ဝိဇာယႎသု။ နာမဂၢဟဏဒိဝေသ သာရိယာ ျဗာဟၼဏိယာ ပုတၱႆ ဥပတိႆဂါမေက ေဇ႒ကုလႆ ပုတၱတၱာ ဥပတိေႆာတိ နာမံ ကရႎသု၊ ဣတရႆ ေကာလိတ ဂါေမ ေဇ႒ကုလႆ ပုတၱတၱာ ေကာလိေတာတိ နာမံ ကရႎသု။ ေတ ဥေဘာပိ ဝုၯိမႏြာယ သဗၺသိပၸါနံ ပါရံ အဂမံသု။ ဥပတိႆမာဏဝႆ ကီဠနတၳာယ နဒႎ ဝါ ဥယ်ာနံ ဝါ ဂမနကာေလ ပၪၥ သုဝဏၰသိဝိကသတာနိ ပရိဝါရာနိ ေဟာႏၲိ၊ ေကာလိတမာဏဝႆ ပၪၥ အာဇညယုတၱရထသတာနိ။ ေဒြပိ ဇနာ ပၪၥပၪၥမာဏဝက သတပရိဝါရာ ေဟာႏၲိ။ ရာဇဂေဟ စ အႏုသံဝစၧရံ ဂိရဂၢသမေဇၨာ နာမ အေဟာသိ။ ေတသံ ဒြိႏၷမၸိ ဧက႒ာေနေယဝ မၪၥံ ဗႏၶႏၲိ။ ေဒြပိ ဧကေတာ နိသီဒိတြာ သမဇၨံ ပႆႏၲာ ဟသိတဗၺ႒ာေန ဟသႏၲိ၊ သံေဝဂ႒ာေန သံေဝေဇႏၲိ၊ ဒါယံ ဒါတုံ ယုတၱ႒ာေန ဒါယံ ေဒႏၲိ။ ေတသံ ဣမိနာဝ နိယာေမန ဧကဒိဝသံ သမဇၨံ ပႆႏၲာနံ ပရိပါကဂတတၱာ ဉာဏႆ ပုရိမဒိဝေသသု ဝိယ ဟသိတဗၺ႒ာေန ဟာေသာ ဝါ သံေဝဂ႒ာေန သံေဝေဂါ ဝါ ဒါတုံ ယုတၱ႒ာေန ဒါနံ ဝါ နာေဟာသိ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၇။ ေဒြပိ ပန ဇနာ ဧဝံ စိႏၲယႎသု -- ''ကိေမတၳ ၾသေလာေကတဗၺံ အတၳိ၊ သေဗၺပိေမ အပၸေတၱ ဝႆသေတ အပၸဏၰတၱိကဘာဝံ ဂမိႆႏၲိ၊ အေမွဟိ ပန ဧကံ ေမာကၡဓမၼံ ပရိေယသိတုံ ဝ႗တီ''တိ အာရမၼဏံ ဂေဟတြာ နိသီဒႎသု။ တေတာ ေကာလိေတာ ဥပတိႆံ အာဟ -- ''သမၼ ဥပတိႆ၊ န တြံ အေညသု ဒိဝေသသု ဝိယ ဟ႒ပဟေ႒ာ၊ ဣဒါနိ အနတၱမနဓာတုေကာသိ၊ ကႎ ေတ သလႅကၡိတ''ႏၲိ? ''သမၼ ေကာလိတ၊ ဧေတသံ ေဝါေလာကေန သာေရာ နတၳိ၊ နိရတၳကေမတံ၊ အတၱေနာ ေမာကၡဓမၼံ ဂေဝသိတုံ ဝ႗တီ''တိ ဣဒံ စိႏၲယေႏၲာ နိသိေႏၷာမွိ။ တြံ ပန ကသၼာ အနတၱမေနာသီတိ? ေသာပိ တေထဝ အာဟ။ အထႆ အတၱနာ သဒၶႎ ဧကဇၩာသယတံ ဉတြာ ဥပတိေႆာ အာဟ -- ''အမွာကံ ဥဘိႏၷမၸိ သုစိႏၲိကံ၊ ေမာကၡဓမၼံ ပန ဂေဝသေႏၲဟိ ဧကာ ပဗၺဇၨာ လဒၶဳံ ဝ႗တိ။ ကႆ သႏၲိေက ပဗၺဇာမာ''တိ?

      ေတန ေခါ ပန သမေယန သၪၥေယာ နာမ ပရိဗၺာဇေကာ ရာဇဂေဟ ပဋိဝသတိ မဟတိယာ ပရိဗၺာဇကပရိသာယ သဒၶႎ။ ေတ ''တႆ သႏၲိေက ပဗၺဇိႆာမာ''တိ ပၪၥမာဏဝကသတာနိ ''သိဝိကာေယာ စ ရေထ စ ဂေဟတြာ ဂစၧထာ''တိ ဥေယ်ာေဇတြာ ဧကာယ သိဝိကာယ ဧေကန ရေထန ဂႏ႖ာ သၪၥယႆ သႏၲိေက ပဗၺဇႎသု။ ေတသံ ပဗၺဇိတကာလေတာ ပ႒ာယ သၪၥေယာ အတိေရကလာဘဂၢယသဂၢပၸေတၱာ အေဟာသိ။ ေတ ကတိပါေဟေနဝ သဗၺံ သၪၥယႆ သမယံ ပရိမဒၵိတြာ၊ ''အာစရိယ၊ တုမွာကံ ဇာနနသမေယာ ဧတၱေကာဝ၊ ဥဒါဟု ဥတၱရိမၸိ အတၳီ''တိ ပုစၧႎသု။ ''ဧတၱေကာဝ သဗၺံ တုေမွဟိ ဉာတ''ႏၲိ ဝုေတၱ စိႏၲယႎသု -- ''ဧဝံ သတိ ဣမႆ သႏၲိေက ျဗဟၼစရိယဝါေသာ နိရတၳေကာ၊ မယံ ယံ ေမာကၡဓမၼံ ဂေဝသိတုံ နိကၡႏၲာ၊ ေသာ ဣမႆ သႏၲိေက ဥပၸါေဒတုံ န သကၠာ၊ မဟာ ေခါ ပန ဇမၺဳဒီေပါ၊ ဂါမနိဂမရာဇဓာနိေယာ စရႏၲာ အဒၶါ ေမာကၡဓမၼေဒသကံ ကၪၥိ အာစရိယံ လဘိႆာမာ''တိ။ တေတာ ပ႒ာယ၊ ''ယတၳ ယတၳ ပ႑ိတာ သမဏျဗာဟၼဏာ အတၳီ''တိ ဝဒႏၲိ၊ တတၳ တတၳ ဂႏ႖ာ သာကစၧံ ကေရာႏၲိ။ ေတဟိ ပု႒ံ ပဥႇံ အေည ကေထတုံ န သေကၠာႏၲိ၊ ေတ ပန ေတသံ ပဥႇံ ဝိႆေဇၨႏၲိ။ ဧဝံ သကလဇမၺဳဒီပံ ပရိဂၢဏွိတြာ နိဝတၱိတြာ သက႒ာနေမဝ အာဂႏ႖ာ၊ ''သမၼ ေကာလိတ၊ အေမွသု ေယာ ပဌမံ အမတံ အဓိဂစၧတိ၊ ေသာ ဣတရႆ အာေရာေစတူ''တိ ကတိကံ အကံသုံ။

 ဧဝံ ေတသု ကတိကံ ကတြာ ဝိဟရေႏၲသု သတၳာ ဝုတၱာႏုကၠေမန ရာဇဂဟံ ပတြာ ေဝဠဳဝနံ ပဋိဂၢေဟတြာ ေဝဠဳဝေန ဝိဟရတိ။ တဒါ ''စရထ၊ ဘိကၡေဝ၊ စာရိကံ(ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၈ ဗဟုဇနဟိတာယာ''တိ ရတနတၱယဂုဏပကာသနတၳံ ဥေယ်ာဇိတာနံ ဧကသ႒ိယာ အရဟႏၲာနံ အႏၲေရ ပၪၥဝဂၢိယာနံ အဗ႓ႏၲေရာ အႆဇိေတၳေရာ ပဋိနိဝတၱိတြာ ရာဇဂဟံ အာဂေတာ၊ ပုနဒိဝေသ ပါေတာဝ ပတၱစီဝရမာဒါယ ရာဇဂဟံ ပိ႑ာယ ပါဝိသိ။ တသၼႎ သမေယ ဥပတိႆပရိဗၺာဇေကာပိ ပါေတာဝ ဘတၱကိစၥံ ကတြာ ပရိဗၺာဇကာရာမံ ဂစၧေႏၲာ ေထရံ ဒိသြာ စိေႏၲသိ -- ''မယာ ဧဝ႐ူေပါ ပဗၺဇိေတာ နာမ န ဒိ႒ပုေဗၺာေယဝ၊ ေယ ေလာေက အရဟေႏၲာ ဝါ အရဟတၱမဂၢံ ဝါ သမာပႏၷာ၊ အယံ ေတသံ ဘိကၡဴနံ အညတေရာ၊ ယံႏူနာဟံ ဣမံ ဘိကၡဳံ ဥပသကၤမိတြာ ပုေစၧယ်ံ -- 'ကံသိ တြံ၊ အာဝုေသာ၊ ဥဒၵိႆ ပဗၺဇိေတာ၊ ေကာ ဝါ ေတ သတၳာ၊ ကႆ ဝါ တြံ ဓမၼံ ေရာေစသီ'''တိ? အထႆ ဧတဒေဟာသိ -- ''အကာေလာ ေခါ ဣမံ ဘိကၡဳံ ပဥႇံ ပုစၧိတုံ၊ အႏၲရဃရံ ပဝိေ႒ာ ပိ႑ာယ စရတိ၊ ယံႏူနာဟံ ဣမံ ဘိကၡဳံ ပိ႒ိေတာ ပိ႒ိေတာ အႏုဗေႏၶယ်ံ၊ အတၳိေကဟိ ဥပညာတံ မဂၢ''ႏၲိ။ ေသာ ေထရံ လဒၶပိ႑ပါတံ အညတရံ ၾသကာသံ ဂစၧႏၲံ ဒိသြာ နိသီဒိတုကာမတၪၥႆ ဉတြာ အတၱေနာ ပရိဗၺာဇကပီဌကံ ပညာေပတြာ အဒါသိ၊ ေသာ ဘတၱကိစၥပရိေယာသာေနပိႆ အတၱေနာ ကု႑ိကာယ ဥဒကံ အဒါသိ။

      ဧဝံ အာစရိယဝတၱံ ကတြာ ကတဘတၱကိေစၥန ေထေရန သဒၶႎ မဓုရပဋိသႏၴာရံ ကတြာ ဧဝမာဟ -- ''ဝိပၸသႏၷာနိ ေခါ ပန ေတ၊ အာဝုေသာ၊ ဣႁႏၵိယာနိ၊ ပရိသုေဒၶါ ဆဝိဝေဏၰာ ပရိေယာဒါေတာ၊ ကံသိ တြံ၊ အာဝုေသာ၊ ဥဒၵိႆ ပဗၺဇိေတာ၊ ေကာ ဝါ ေတ သတၳာ၊ ကႆ ဝါ တြံ ဓမၼံ ေရာေစသီ''တိ ပုစၧိ။ ေထေရာ စိေႏၲသိ -- ''ဣေမ ပရိဗၺာဇကာ နာမ သာသနႆ ပဋိပကၡဘူတာ၊ ဣမႆ သာသနႆ ဂမ႓ီရတံ ဒေႆႆာမီ''တိ။ အတၱေနာ နဝကဘာဝံ ဒေႆေႏၲာ အာဟ -- ''အဟံ ေခါ၊ အာဝုေသာ၊ နေဝါ အစိရပဗၺဇိေတာ၊ အဓုနာဂေတာ ဣမံ ဓမၼဝိနယံ၊ န တာဝါဟံ သကၡိႆာမိ ဝိတၳာေရန ဓမၼံ ေဒေသတု''ႏၲိ။ ပရိဗၺာဇေကာ -- ''အဟံ ဥပတိေႆာ နာမ၊ တြံ ယထာသတၱိယာ အပၸံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ဝဒ၊ ဧတံ နယသေတန နယသဟေႆန ပဋိဝိဇၩိတုံ မယွံ ဘာေရာ''တိ စိေႏၲတြာ အာဟ --

 ''အပၸံ ဝါ ဗဟုံ ဝါ ဘာသႆု၊ အတၳံေယဝ ေမ ျဗဴဟိ။

 အေတၳေနဝ ေမ အေတၳာ၊ ကႎ ကာဟသိ ဗ်ၪၨနံ ဗဟု''ႏၲိ။ (မဟာဝ၊ ၆ဝ)။

     ဧဝံ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၅၉ ဝုေတၱ ေထေရာ -- ''ေယ ဓမၼာ ေဟတုပၸဘဝါ''တိ (မဟာဝ၊ ၆ဝ၊ အပ၊ ေထရ ၁။၁။၂၈၆) ဂါထမာဟ။ ပရိဗၺာဇေကာ ပဌမပဒဒြယေမဝ သုတြာ သဟႆနယ ပဋိမ႑ိေတ ေသာတာ ပတၱိဖေလ ပတိ႒ဟိ၊ ဣတရံ ပဒဒြယံ ေသာတာပႏၷကာေလ နိ႒ာေပသိ။ ေသာ ေသာတာပေႏၷာ ဟုတြာ ဥပရိဝိေသေသ အပၸဝတၱေႏၲ ''ဘဝိႆတိ ဧတၳ ကာရဏ''ႏၲိ သလႅေကၡတြာ ေထရံ အာဟ -- ''ဘေႏၲ၊ မာ ဥပရိ ဓမၼေဒသနံ ဝၯယိတၳ၊ ဧတၱကေမဝ ေဟာတု၊ ကုဟႎ အမွာကံ သတၳာ ဝသတီ''တိ? ''ေဝဠဳဝေန၊ အာဝုေသာ''တိ။ ''ေတန ဟိ၊ ဘေႏၲ၊ တုေမွ ပုရေတာ ယာထ၊ မယွံ ဧေကာ သဟာယေကာ အတၳိ၊ အေမွဟိ စ အညမညံ ကတိကာ ကတာ 'အေမွသု ေယာ အမတံ ပဌမံ အဓိဂစၧတိ၊ ေသာ ဣတရႆ အာေရာေစတူ'တိ။ အဟံ တံ ပဋိညံ ေမာေစတြာ သဟာယကံ ဂေဟတြာ တုမွာကံ ဂတမေဂၢေနဝ သတၳဳ သႏၲိကံ အာဂမိႆာမီတိ ပၪၥပတိ႒ိေတန ေထရႆ ပါေဒသု နိပတိတြာ တိကၡတၱဳံ ပဒကၡိဏံ ကတြာ ေထရံ ဥေယ်ာေဇတြာ ပရိဗၺာဇကာရာမာဘိမုေခါ အဂမာသိ''။

        အထ ေခါ ေကာလိတပရိဗၺာဇေကာ တံ ဒူရေတာဝ အာဂစၧႏၲံ ဒိသြာ၊ ''အဇၨ မယွံ သဟာယကႆ မုခဝေဏၰာ န အညဒိဝေသသု ဝိယ၊ အဒၶါ ေတန အမတံ အဓိဂတံ ဘဝိႆတီ''တိ အမတာဓိဂမံ ပုစၧိ။ ေသာပိႆ ''အာမာဝုေသာ၊ အမတံ အဓိဂတ''ႏၲိ ပဋိဇာနိတြာ တေမဝ ဂါထံ အဘာသိ။ ဂါထာပရိေယာသာေန ေကာလိေတာ ေသာတာပတၱိဖေလ ပတိ႒ဟိတြာ အာဟ -- ''ကုဟႎ ကိရ၊ သမၼ၊ အမွာကံ သတၳာ ဝသတီ''တိ? ''ေဝဠဳဝေန ကိရ၊ သမၼ၊ ဧဝံ ေနာ အာစရိေယန အႆဇိေတၳေရန ကထိတ''ႏၲိ။ ''ေတန ဟိ၊ သမၼ၊ အာယာမ၊ သတၳာရံ ပႆိႆာမာ''တိ။ သာရိပုတၱေတၳေရာ စ နာေမသ သဒါပိ အာစရိယပူဇေကာဝ၊ တသၼာ သဟာယံ ဧဝမာဟ -- ''သမၼ၊ အေမွဟိ အဓိဂတံ အမတံ အမွာကံ အာစရိယႆ သၪၥယပရိဗၺာဇကႆာပိ ကေထႆာမ၊ ဗုဇၩမာေနာ ပဋိဝိဇၩိႆတိ၊ အပၸဋိဝိဇၩေႏၲာ အမွာကံ သဒၵဟိတြာ သတၳဳ၊ သႏၲိကံ ဂမိႆတိ၊ ဗုဒၶါနံ ေဒသနံ သုတြာ မဂၢဖလပဋိေဝဓံ ကရိႆတီ''တိ။ တေတာ ေဒြပိ ဇနာ သၪၥယႆ သႏၲိကံ အဂမံသု။

         သၪၥေယာ ေတ ဒိသြာဝ -- ''ကႎ၊ တာတာ၊ ေကာစိ ေဝါ အမတမဂၢေဒသေကာ လေဒၶါ''တိ ပုစၧိ။ ''အာမ၊ အာစရိယ၊ လေဒၶါ၊ ဗုေဒၶါ ေလာေက ဥပၸေႏၷာ၊ ဓေမၼာ ေလာေက ဥပၸေႏၷာ၊ သံေဃာ ေလာေက ဥပၸေႏၷာ၊ တုေမွ တုေစၧ အသာေရ ဝိစရထ၊ တသၼာ ဧထ၊ သတၳဳ သႏၲိကံ ဂမိႆာမာ''တိ။ ''ဂစၧထ တုေမွ၊ နာဟံ သကၡိႆာမီ''တိ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆ဝ။ ''ကႎ ကာရဏာဟိ''? ''အဟံ မဟာဇနႆ အာစရိေယာ ဟုတြာ ဝိစရႎ၊ ဝိစရႏၲႆ ေမ အေႏၲဝါသိကဝါေသာ စာဋိယာ ဥဒၪၥနဘာဝပၸတၱိ ဝိယ ေဟာတိ၊ န သကၡိႆာမဟံ အေႏၲဝါသိကဝါသံ ဝသိတု''ႏၲိ။ ''မာ ဧဝံ ကရိတၳ၊ အာစရိယာ''တိ။ ''ေဟာတု၊ တာတာ၊ ဂစၧထ တုေမွ၊ နာဟံ သကၡိႆာမီ''တိ။ အာစရိယ၊ ေလာေက ဗုဒၶႆ ဥပၸႏၷကာလေတာ ပ႒ာယ မဟာဇေနာ ဂႏၶမာလာဒိဟေတၳာ ဂႏ႖ာ တေမဝ ပူေဇႆတိ၊ မယမၸိ တေတၳဝ ဂမိႆာမ။ ''တုေမွ ကႎ ကရိႆထာ''တိ? ''တာတာ၊ ကႎ ႏု ေခါ ဣမသၼႎ ေလာေက ဒႏၶာ ဗဟူ၊ ဥဒါဟု ပ႑ိတာ''တိ။ ''ဒႏၶာ၊ အာစရိယ၊ ဗဟူ၊ ပ႑ိတာ စ နာမ ကတိပယာ ဧဝ ေဟာႏၲီ''တိ။ ''ေတန ဟိ၊ တာတာ၊ ပ႑ိတာ ပ႑ိတႆ သမဏႆ ေဂါတမႆ သႏၲိကံ ဂမိႆႏၲိ၊ ဒႏၶာ ဒႏၶႆ မမ သႏၲိကံ အာဂမိႆႏၲိ၊ ဂစၧထ တုေမွ၊ နာဟံ ဂမိႆာမီ''တိ။ ေတ ''ပညာယိႆထ တုေမွ၊ အာစရိယာ''တိ ပကၠမႎသု။ ေတသု ဂစၧေႏၲသု သၪၥယႆ ပရိသာ ဘိဇၨိ၊ တသၼႎ ခေဏ အာရာေမာ တုေစၧာ အေဟာသိ။ ေသာ တုစၧံ အာရာမံ ဒိသြာ ဥဏွံ ေလာဟိတံ ဆေၮသိ။ ေတဟိပိ သဒၶႎ ဂစၧေႏၲသု ပၪၥသု ပရိဗၺာဇကသေတသု သၪၥယႆ အၯေတယ်သတာနိ နိဝတၱႎသု၊ အထ ေခါ ေတ အတၱေနာ အေႏၲဝါသိေကဟိ အၯေတေယ်ဟိ ပရိဗၺာဇကသေတဟိ သဒၶႎ ေဝဠဳဝနံ အဂမံသု။

      သတၳာ စတုပရိသမေဇၩ နိသိေႏၷာ ဓမၼံ ေဒေသေႏၲာ ေတ ဒူရေတာဝ ဒိသြာ ဘိကၡဴ အာမေႏၲသိ -- ''ဧေတ၊ ဘိကၡေဝ၊ ေဒြ သဟာယကာ အာဂစၧႏၲိ ေကာလိေတာ စ ဥပတိေႆာ စ၊ ဧတံ ေမ သာဝကယုဂံ ဘဝိႆတိ အဂၢံ ဘဒၵယုဂ''ႏၲိ။ ေတ သတၳာရံ ဝႏၵိတြာ ဧကမႏၲံ နိသီဒႎသု၊ နိသီဒိတြာ စ ပန ဘဂဝႏၲံ ဧတဒေဝါစုံ -- ''လေဘယ်ာမ မယံ၊ ဘေႏၲ၊ ဘဂဝေတာ သႏၲိေက ပဗၺဇၨံ၊ လေဘယ်ာမ ဥပသမၸဒ''ႏၲိ။ ''ဧထ၊ ဘိကၡေဝါ''တိ ဘဂဝါ အေဝါစ -- ''သြာကၡာေတာ ဓေမၼာ၊ စရထ ျဗဟၼစရိယံ သမၼာ ဒုကၡႆ အႏၲကိရိယာယာ''တိ။ သေဗၺပိ ဣဒၶိမယပတၱစီဝရဓရာ သ႒ိဝႆိကေတၳရာ ဝိယ အေဟသုံ။

       အထ ေနသံ ပရိသာယ စရိတဝေသန သတၳာ ဓမၼေဒသနံ ဝေၯသိ။ ဌေပတြာ ေဒြ အဂၢသာဝေက အဝေသသာ အရဟတၱံ ပါပုဏႎသု၊ အဂၢသာဝကာနံ ပန ဥပရိမဂၢတၱယကိစၥံ န နိ႒ာသိ။ ကႎ ကာရဏာ? သာဝကပါရမိဉာဏႆ မဟႏၲတာယ။ အထာယသၼာ မဟာေမာဂၢလႅာေနာ ပဗၺဇိတ ဒိဝသေတာ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၁ သတၱေမ ဒိဝေသ မဂဓရေ႒ ကလႅဝါလဂါမကံ ဥပနိႆာယ ဝိဟရေႏၲာ ထိနမိေဒၶ ၾသကၠမေႏၲ သတၳာရာ သံေဝဇိေတာ ထိနမိဒၶံ ဝိေနာေဒတြာ တထာဂေတန ဒိႏၷံ ဓာတုကမၼ႒ာနံ သုဏေႏၲာဝ ဥပရိမဂၢတၱယကိစၥံ နိ႒ာေပတြာ သာဝကပါရမိဉာဏႆ မတၳကံ ပေတၱာ။ သာရိပုတၱေတၳေရာပိ ပဗၺဇိတဒိဝသေတာ အၯမာသံ အတိကၠမိတြာ သတၳာရာ သဒၶႎ တေမဝ ရာဇဂဟံ ဥပနိႆာယ သူကရခတေလေဏ ဝိဟရေႏၲာ အတၱေနာ ဘာဂိေနယ်ႆ ဒီဃနခပရိဗၺာဇကႆ ေဝဒနာ ပရိဂၢဟသုတၱေႏၲ ေဒသိယမာေန သုတၱာႏုသာေရန ဉာဏံ ေပေသတြာ ပရႆ ဝၯိတဘတၱံ ပရိဘုၪၨေႏၲာ ဝိယ သာဝကပါရမိဉာဏႆ မတၳကံ ပေတၱာ။ နႏု စာယသၼာ မဟာပေညာ၊ အထ ကသၼာ မဟာေမာဂၢလႅာနေတာ စိရတေရန သာဝကပါရမိဉာဏံ ပါပုဏီတိ? ပရိကမၼမဟႏၲတာယ။ ယထာ ဟိ ဒုဂၢတမႏုႆာ ယတၳ ကတၳစိ ဂႏၲဳကာမာ ခိပၸေမဝ နိကၡမႏၲိ၊ ရာဇူနံ ပန ဟတၳိဝါဟနကပၸနာဒႎ မဟႏၲံ ပရိကမၼံ လဒၶဳံ ဝ႗တိ၊ ဧဝံသမၸဒမိဒံ ေဝဒိတဗၺံ။

        တံ ဒိဝသေညဝ ပန သတၳာ ဝၯမာနကစၧာယာယ ေဝဠဳဝေန သာဝကသႏၷိပါတံ ကတြာ ဒြိႏၷံ ေထရာနံ အဂၢသာဝက႒ာနံ ဒတြာ ပါတိေမာကၡံ ဥဒၵိသိ။ ဘိကၡဴ ဥဇၩာယႎသု -- ''သတၳာ မုေခါေလာကေနန ဘိကၡံ ေဒတိ၊ အဂၢသာဝက႒ာနံ ဒဒေႏၲန နာမ ပဌမံ ပဗၺဇိတာနံ ပၪၥဝဂၢိယာနံ ဒါတုံ ဝ႗တိ၊ ဧေတ အေနာေလာေကေႏၲန ယသေထရပၸမုခါနံ ပၪၥပဏၰာသဘိကၡဴနံ ဒါတုံ ဝ႗တိ၊ ဧေတ အေနာေလာေကေႏၲန ဘဒၵဝဂၢိယာနံ တႎသဇနာနံ၊ ဧေတ အေနာေလာေကေႏၲန ဥ႐ုေဝလကႆပါဒီနံ ေတဘာတိကာနံ၊ ဧေတ ပန ဧတၱေက မဟာေထေရ ပဟာယ သဗၺပစၧာ ပဗၺဇိတာနံ အဂၢသာဝက႒ာနံ ဒဒေႏၲန မုခံ ၾသေလာေကတြာ ဒိႏၷ''ႏၲိ။ သတၳာ၊ ''ကႎ ကေထထ၊ ဘိကၡေဝ''တိ ပုစၧိတြာ၊ ''ဣဒံ နာမာ''တိ ဝုေတၱ ''နာဟံ၊ ဘိကၡေဝ၊ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ဘိကၡံ ေဒမိ၊ ဧေတသံ ပန အတၱနာ အတၱနာ ပတၳိတပတၳိတေမဝ ေဒမိ။ အညာတေကာ႑ေညာ ဟိ ဧကသၼႎ သေႆ နဝ ဝါေရ အဂၢသႆဒါနံ ဒဒေႏၲာ အဂၢသာဝက႒ာနံ ပေတၳတြာ နာဒါသိ၊ အဂၢဓမၼံ ပန အရဟတၱံ သဗၺပဌမံ ပဋိဝိဇၩိတုံ ပေတၳတြာ အဒါသီ''တိ။ ''ကဒါ ပန ဘဂဝါ''တိ? ''သုဏိႆထ၊ ဘိကၡေဝ''တိ။ ''အာမ၊ ဘေႏၲ''တိ၊ ဘဂဝါ အတီတံ အာဟရိ --

       ဘိကၡေဝ၊ ဣေတာ ဧကနဝုတိကေပၸ ဝိပႆီ နာမ ဘဂဝါ ေလာေက ဥဒပါဒိ။ တဒါ မဟာကာေဠာ စူဠကာေဠာတိ ေဒြဘာတိကာ ကုဋဳမၺိကာ မဟႏၲံ သာလိေကၡတၱံ(ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၂ ဝပါေပသုံ။ အေထကဒိဝသံ စူဠကာေဠာ သာလိေကၡတၱံ ဂႏ႖ာ ဧကံ သာလိဂဗ႓ံ ဖာေလတြာ ခါဒိ၊ တံ အတိမဓုရံ အေဟာသိ။ ေသာ ဗုဒၶပၸမုခႆ သံဃႆ သာလိဂဗ႓ဒါနံ ဒါတုကာေမာ ဟုတြာ ေဇ႒ဘာတိကံ ဥပသကၤမိတြာ၊ ''ဘာတိက၊ သာလိဂဗ႓ံ ဖာေလတြာ ဗုဒၶါနံ အႏုစၧဝိကံ ကတြာ ပစာေပတြာ ဒါနံ ေဒမာ''တိ အာဟ။ ''ကႎ ဝေဒသိ၊ တာတ၊ သာလိဂဗ႓ံ ဖာေလတြာ ဒါနံ နာမ ေနဝ အတီေတ ဘူတပုဗၺံ၊ န အနာဂေတပိ ဘဝိႆတိ၊ မာ သႆံ နာသယီ''တိ၊ ဝုေတၱာပိ ေသာ ပုနပၸဳနံ ယာစိေယဝ။ အထ နံ ဘာတာ၊ ''ေတန ဟိ သာလိေကၡတၱံ ေဒြ ေကာ႒ာေသ ကတြာ မမ ေကာ႒ာသံ အနာမသိတြာ အတၱေနာ ေကာ႒ာေသ ေခေတၱ ယံ ဣစၧသိ၊ တံ ကေရာဟီ''တိ အာဟ။ ေသာ ''သာဓူ''တိ ေခတၱံ ဝိဘဇိတြာ ဗဟူ မႏုေႆ ဟတၳကမၼံ ယာစိတြာ သာလိဂဗ႓ံ ဖာေလတြာ နိ႐ုဒေကန ခီေရန ပစာေပတြာ သပၸိမဓုသကၡရာဒီဟိ ေယာေဇတြာ ဗုဒၶပၸမုခႆ ဘိကၡဳသံဃႆ ဒါနံ ဒတြာ ဘတၱကိစၥပရိေယာသာေန -- ''ဣဒံ၊ ဘေႏၲ၊ မမ အဂၢဒါနံ အဂၢဓမၼႆ သဗၺပဌမံ ပဋိေဝဓာယ သံဝတၱတူ''တိ အာဟ။ သတၳာ ''ဧဝံ ေဟာတူ''တိ အႏုေမာဒနမကာသိ။

 ေသာ ေခတၱံ ဂႏ႖ာ ၾသေလာေကေႏၲာ သကလေကၡတၱံ ကဏၰိကဗေဒၶဟိ ဝိယ သာလိသီေသဟိ သၪၧႏၷံ ဒိသြာ ပၪၥဝိဓပီတႎ ပဋိလဘိတြာ၊ ''လာဘာ ဝတ ေမ''တိ စိေႏၲတြာ ပုထုကကာေလ ပုထုကဂၢံ နာမ အဒါသိ၊ ဂါမဝါသီဟိ သဒၶႎ အဂၢသႆဒါနံ နာမ အဒါသိ၊ လာယေန လာယနဂၢံ၊ ေဝဏိကရေဏ ေဝဏဂၢံ၊ ကလာပါဒီသု ကလာပဂၢံ၊ ခလဂၢံ၊ ခလဘ႑ဂၢံ၊ ေကာ႒ဂၢႏၲိ။ ဧဝံ ဧကသေႆ နဝ ဝါေရ အဂၢဒါနံ အဒါသိ။ တႆ သဗၺဝါေရသု ဂဟိတဂဟိတ႒ာနံ ပရိပူရိ၊ သႆံ အတိေရကံ ဥ႒ာနသမၸႏၷံ အေဟာသိ။ ဓေမၼာ ဟိ နာေမသ အတၱာနံ ရကၡႏၲံ ရကၡတိ။ ေတနာဟ ဘဂဝါ --

 ''ဓေမၼာ ဟေဝ ရကၡတိ ဓမၼစာရႎ၊

 ဓေမၼာ သုစိေဏၰာ သုခမာဝဟာတိ။

 ဧသာနိသံေသာ ဓေမၼ သုစိေဏၰ၊

 န ဒုဂၢတႎ ဂစၧတိ ဓမၼစာရီ''တိ။ (ေထရဂါ၊ ၃ဝ၃၊ ဇာ၊ ၁။၁ဝ။၁ဝ၂) --

 ''ဧဝေမသ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၃ ဝိပႆီသမၼာသမၺဳဒၶကာေလ အဂၢဓမၼံ ပဌမံ ပဋိဝိဇၩိတုံ ပေတၳေႏၲာ နဝ ဝါေရ အဂၢဒါနာနိ အဒါသိ။ ဣေတာ သတသဟႆကပၸမတၳေက ပန ဟံသဝတီနဂေရ ပဒုမုတၱရသမၺဳဒၶကာေလပိ သတၱာဟံ မဟာဒါနံ ဒတြာ တႆ ဘဂဝေတာ ပါဒမူေလ နိပဇၨိတြာ အဂၢဓမၼႆ ပဌမံ ပဋိဝိဇၩနတၳေမဝ ပတၳနံ ဌေပသိ။ ဣတိ ဣမိနာ ပတၳိတေမဝ မယာ ဒိႏၷံ၊ နာဟံ၊ ဘိကၡေဝ၊ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ေဒမီ''တိ။

 ''ယသကုလပုတၱပၸမုခါ ပၪၥပညာသ ဇနာ ကႎ ကမၼံ ကရႎသု၊ ဘေႏၲ''တိ? ''ဧေတပိ ဧကႆ ဗုဒၶႆ သႏၲိေက အရဟတၱံ ပေတၳႏၲာ ဗဟုံ ပုညကမၼံ ကတြာ အပရဘာေဂ အႏုပၸေႏၷ ဗုေဒၶ သဟာယကာ ဟုတြာ ဝဂၢဗႏၶေနန ပုညာနိ ကေရာႏၲာ အနာထမတသရီရာနိ ပဋိဇဂၢႏၲာ ဝိစရႎသု။ ေတ ဧကဒိဝသံ သဂဗ႓ံ ဣတၳႎ ကာလကတံ ဒိသြာ၊ 'စ်ာေပႆာမာ'တိ သုသာနံ ဟရႎသု။ ေတသု ပၪၥ ဇေန 'တုေမွ စ်ာေပထာ'တိ သုသာေန ဌေပတြာ ေသသာ ဂါမံ ပဝိ႒ာ။ ယသဒါရေကာ တံ မတသရီရံ သူေလဟိ ဝိဇၩိတြာ ပရိဝေတၱတြာ ပရိဝေတၱတြာ စ်ာေပေႏၲာ အသုဘသညံ ပဋိလဘိ၊ ဣတေရသမၸိ စတုႏၷံ ဇနာနံ -- 'ပႆထ၊ ေဘာ၊ ဣမံ သရီရံ တတၳ တတၳ ဝိဒၶံသိတစမၼံ၊ ကဗရေဂါ႐ူပံ ဝိယ အသုစႎ ဒုဂၢႏၶံ ပဋိကူလ'ႏၲိ ဒေႆသိ။ ေတပိ တတၳ အသုဘသညံ ပဋိလဘႎသု။ ေတ ပၪၥပိ ဇနာ ဂါမံ ဂႏ႖ာ ေသသသဟာယကာနံ ကထယႎသု။ ယေသာ ပန ဒါရေကာ ေဂဟံ ဂႏ႖ာ မာတာပိတူနၪၥ ဘရိယာယ စ ကေထသိ။ ေတ သေဗၺပိ အသုဘံ ဘာဝယႎသု။ ဣဒေမေတသံ ပုဗၺကမၼံ။ ေတေနဝ ယသႆ ဣတၳာဂါေရ သုသာနသညာ ဥပၸဇၨိ၊ တာယ စ ဥပနိႆယသမၸတၱိယာ သေဗၺသမၸိ ဝိေသသာဓိဂေမာ နိဗၺတၱိ။ ဧဝံ ဣေမပိ အတၱနာ ပတၳိတေမဝ လဘႎသု။ နာဟံ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ဒမၼီ''တိ။

 ''ဘဒၵဝဂၢိယသဟာယကာ ပန ကႎ ကမၼံ ကရႎသု၊ ဘေႏၲ''တိ? ''ဧေတပိ ပုဗၺဗုဒၶါနံ သႏၲိေက အရဟတၱံ ပေတၳတြာ ပုညာနိ ကတြာ အပရဘာေဂ အႏုပၸေႏၷ ဗုေဒၶ တႎသ ဓုတၱာ ဟုတြာ တု႑ိေလာဝါဒံ သုတြာ သ႒ိဝႆသဟႆာနိ ပၪၥ သီလာနိ ရကၡႎသု။ ဧဝံ ဣေမပိ အတၱနာ ပတၳိတေမဝ လဘႎသု။ နာဟံ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ဒမၼီ''တိ။

 ''ဥ႐ုေဝလကႆပါဒေယာ ပန ကႎ ကမၼံ ကရႎသု၊ ဘေႏၲ''တိ? ''ေတပိ အရဟတၱေမဝ ပေတၳတြာ ပုညာနိ ကရႎသု။ ဣေတာ ဟိ ေဒြနဝုတိကေပၸ တိေႆာ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၄ ဖုေႆာတိ ေဒြ ဗုဒၶါ ဥပၸဇၨႎသု။ ဖုႆဗုဒၶႆ မဟိေႏၵာ နာမ ရာဇာ ပိတာ အေဟာသိ။ တသၼႎ ပန သေမၺာဓႎ ပေတၱ ရေညာ ကနိ႒ပုေတၱာ ပဌမအဂၢသာဝေကာ ပုေရာဟိတပုေတၱာ ဒုတိယအဂၢသာဝေကာ အေဟာသိ။ ရာဇာ သတၳဳ သႏၲိကံ ဂႏ႖ာ -- 'ေဇ႒ပုေတၱာ ေမ ဗုေဒၶါ၊ ကနိ႒ပုေတၱာ ပဌမအဂၢသာဝေကာ၊ ပုေရာဟိတပုေတၱာ ဒုတိယအဂၢ သာဝေကာ'တိ ေတ ၾသေလာေကတြာ၊ 'မေမဝ ဗုေဒၶါ၊ မေမဝ ဓေမၼာ၊ မေမဝ သံေဃာ၊ နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆာ'တိ တိကၡတၱဳံ ဥဒါနံ ဥဒါေနတြာ သတၳဳ ပါဒမူေလ နိပဇၨိတြာ၊ 'ဘေႏၲ၊ ဣဒါနိ ေမ နဝုတိဝႆသဟႆပရိမာဏႆ အာယုေနာ ေကာဋိယံ နိသီဒိတြာ နိဒၵါယနကာေလာ ဝိယ အေညသံ ေဂဟဒြါရံ အဂႏ႖ာ ယာဝါဟံ ဇီဝါမိ၊ တာဝ ေမ စတၱာေရာ ပစၥေယ အဓိဝါေသထာ'တိ ပဋိညံ ဂေဟတြာ နိဗဒၶံ ဗုဒၶဳပ႒ာနံ ကေရာတိ။ ရေညာ ပန အပေရပိ တေတာ ပုတၱာ အေဟသုံ။ ေတသု ေဇ႒ႆ ပၪၥ ေယာဓသတာနိ ပရိဝါရာနိ၊ မဇၩိမႆ တီဏိ၊ ကနိ႒ႆ ေဒြ။ ေတ 'မယမၸိ ဘာတိကံ ေဘာေဇႆာ မာ'တိ  ပိတရံ ၾသကာသံ ယာစိတြာ အလဘမာနာ ပုနပၸဳနံ ယာစႏၲာပိ အလဘိတြာ ပစၥေႏၲ ကုပိေတ တႆ ဝူပသမနတၳာယ ေပသိတာ ပစၥႏၲံ ဝူပသေမတြာ ပိတု သႏၲိကံ အာဂမႎသု။ အထ ေန ပိတာ အာလိဂႋတြာ သီေသ စုမၺိတြာ၊ 'ဝရံ ေဝါ၊ တာတာ၊ ဒမၼီ'တိ အာဟ။

        ''ေတ 'သာဓု ေဒဝါ'တိ ဝရံ ဂဟိတကံ ကတြာ ပုန ကတိပါဟစၥေယန ပိတရာ 'ဂဏွထ၊ တာတာ၊ ဝရ'ႏၲိ ဝုတၱာ၊ ''ေဒဝ၊ အမွာကံ အေညန ေကနစိ အေတၳာ နတၳိ၊ ဣေတာ ပ႒ာယ မယံ ဘာတိကံ ေဘာေဇႆာမ၊ ဣမံ ေနာ ဝရံ ေဒဟီ''တိ အာဟံသု။ 'န ေဒမိ၊ တာတာ'တိ။ 'နိစၥကာလံ အေဒေႏၲာ သတၱ သံဝစၧရာနိ ေဒထ၊ ေဒဝါ'တိ။ 'န ေဒမိ၊ တာတာ'တိ။ 'ေတန ဟိ ဆ ပၪၥ စတၱာရိ တီဏိ ေဒြ ဧကံ သံဝစၧရံ ေဒထ၊ ေဒဝါ'တိ။ 'န ေဒမိ၊ တာတာ'တိ။ 'ေတန ဟိ၊ ေဒဝ၊ သတၱ မာေသ ေဒထာ'တိ။ 'ဆ မာေသ ပၪၥ မာေသ စတၱာေရာ မာေသ တေယာ မာေသ ေဒထ၊ ေဒဝါ'တိ။ 'န ေဒမိ၊ တာတာ'တိ။ 'ေဟာတု၊ ေဒဝ၊ ဧေကကႆ ေနာ ဧေကကံ မာသံ ကတြာ တေယာ မာေသ ေဒထာ'တိ။ 'သာဓု၊ တာတာ၊ ေတန ဟိ တေယာ မာေသ ေဘာေဇထာ'တိ အာဟ။ ေတ တု႒ာ ရာဇာနံ ဝႏၵိတြာ သက႒ာနေမဝ ဂတာ။ ေတသံ ပန တိဏၰမၸိ ဧေကာဝ ေကာ႒ာဂါရိေကာ၊ ဧေကာဝ အာယုတၱေကာ၊ တႆ ဒြါဒသနဟုတာ ပုရိသပရိဝါရာ။ ေတ ေတ ပေကၠာသာေပတြာ၊ 'မယံ ဣမံ ေတမာသံ ဒသ သီလာနိ ဂေဟတြာ ေဒြ ကာသာဝါနိ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၅ နိဝါေသတြာ သတၳာရာ သဟဝါသံ ဝသိႆာမ၊ တုေမွ ဧတၱကံ နာမ ဒါနဝတၱံ ဂေဟတြာ ေဒဝသိကံ နဝုတိသဟႆာနံ ဘိကၡဴနံ ေယာဓသဟႆႆ စ သဗၺံ ခါဒနီယေဘာဇနီယံ ပဝေတၱယ်ာထ။ မယဥႇိ ဣေတာ ပ႒ာယ န ကိၪၥိ ဝကၡာမာ'တိ ဝဒႎသု။

       ''ေတ တေယာပိ ဇနာ ပရိဝါရသဟႆံ ဂေဟတြာ ဒသ သီလာနိ သမာဒါယ ကာသာယဝတၳာနိ နိဝါေသတြာ ဝိဟာေရေယဝ ဝသႎသု။ ေကာ႒ာဂါရိေကာ စ အာယုတၱေကာ စ ဧကေတာ ဟုတြာ တိဏၰံ ဘာတိကာနံ ေကာ႒ာဂါေရဟိ ဝါေရန ဝါေရန ဒါနဝတၱံ ဂေဟတြာ ဒါနံ ေဒႏၲိ၊ ကမၼကာရာနံ ပန ပုတၱာ ယာဂုဘတၱာဒီနံ အတၳာယ ေရာဒႏၲိ။ ေတ ေတသံ ဘိကၡဳသံေဃ အနာဂေတေယဝ ယာဂုဘတၱာဒီနိ ေဒႏၲိ။ ဘိကၡဳသံဃႆ ဘတၱကိစၥာဝသာေန ကိၪၥိ အတိေရကံ န ဘူတပုဗၺံ။ ေတ 'အပရဘာေဂ ဒါရကာနံ ေဒမာ'တိ အတၱနာပိ ဂေဟတြာ ခါဒႎသု။ မႏုညံ အာဟာရံ ဒိသြာ အဓိဝါေသတုံ နာသကၡႎသု။ ေတ ပန စတုရာသီတိသဟႆာ အေဟသုံ။ ေတ သံဃႆ ဒိႏၷဒါနဝတၱံ ခါဒိတြာ ကာယႆ ေဘဒါ ပရံ မရဏာ ေပတၱိဝိသေယ နိဗၺတၱႎသု။ ေတဘာတိကာ ပန ပုရိသသဟေႆန သဒၶႎ ကာလံ ကတြာ ေဒဝေလာေက နိဗၺတၱိတြာ ေဒဝေလာကာ မႏုႆေလာကံ၊ မႏုႆေလာကာ ေဒဝေလာကံ သံသရႏၲာ ေဒြနဝုတိကေပၸ ေခေပသုံ။ 'ဧဝံ ေတ တေယာ ဘာတေရာ အရဟတၱံ ပေတၳႏၲာ တဒါ ကလ်ာဏကမၼံ ကရႎသု။ ေတ အတၱနာ ပတၳိတေမဝ လဘႎသု။ နာဟံ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ဒမၼီ'''တိ။

     တဒါ ပန ေတသံ အာယုတၱေကာ ဗိမၺိသာေရာ ရာဇာ အေဟာသိ၊ ေကာ႒ာဂါရိေကာ ဝိသာေခါ ဥပါသေကာ။ တေယာ ရာဇကုမာရာ တေယာ ဇဋိလာ အေဟသုံ။ ေတသံ ကမၼကာရာ တဒါ ေပေတသု နိဗၺတၱိတြာ သုဂတိဒုဂၢတိဝေသန သံသရႏၲာ ဣမသၼႎ ကေပၸ စတၱာရိ ဗုဒၶႏၲရာနိ ေပတေလာေကေယဝ နိဗၺတၱႎသု။ ေတ ဣမသၼႎ ကေပၸ သဗၺပဌမံ ဥပၸႏၷံ စတၱာလီသဝႆသဟႆာယုကံ ကကုသႏၶံ ဘဂဝႏၲံ ဥပသကၤမိတြာ၊ ''အမွာကံ အာဟာရံ လဘနကာလံ အာစိကၡထာ''တိ ပုစၧႎသု။ ေသာ ''မမ တာဝ ကာေလ န လဘိႆထ၊ မမ ပစၧေတာ မဟာပထဝိယာ ေယာဇနမတၱံ အဘိ႐ုဠႇာယ ေကာဏာဂမေနာ နာမ ဗုေဒၶါ ဥပၸဇၨိႆတိ၊ တံ ပုေစၧယ်ာထာ''တိ အာဟ။ ေတ တတၱကံ ကာလံ ေခေပတြာ တသၼႎ ဥပၸေႏၷ တံ ပုစၧႎသု။ ေသာပိ ''မမ ကာေလ န လဘိႆထ၊ မမ ပစၧေတာ မဟာပထဝိယာ ေယာဇနမတၱံ အဘိ႐ုဠႇာယ ကႆေပါ နာမ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၆ ဗုေဒၶါ ဥပၸဇၨိႆတိ၊ တံ ပုေစၧယ်ာထာ''တိ အာဟ။ ေတ တတၱကံ ကာလံ ေခေပတြာ တသၼႎ ဥပၸေႏၷ တံ ပုစၧႎသု။ ေသာပိ ''မမ ကာေလ န လဘိႆထ၊ မမ ပန ပစၧေတာ မဟာပထဝိယာ ေယာဇနမတၱံ အဘိ႐ုဠႇာယ ေဂါတေမာ နာမ ဗုေဒၶါ ဥပၸဇၨိႆတိ၊ တဒါ တုမွာကံ ဉာတေကာ ဗိမၺိသာေရာ နာမ ရာဇာ ဘဝိႆတိ၊ ေသာ သတၳဳ ဒါနံ ဒတြာ တုမွာကံ ပတၱႎ ပါေပႆတိ၊ တဒါ လဘိႆထာ''တိ အာဟ။ ေတသံ ဧကံ ဗုဒၶႏၲရံ ေသြဒိဝသသဒိသံ အေဟာသိ။ ေတ တထာဂေတ ဥပၸေႏၷ ဗိမၺိသာရရညာ ပဌမဒိဝသံ ဒါေန ဒိေႏၷ ပတၱႎ အလဘိတြာ ရတၱိဘာေဂ ေဘရဝသဒၵံ ကတြာ ရေညာ အတၱာနံ ဒႆယႎသု။ ေသာ ပုနဒိဝေသ ေဝဠဳဝနံ ဂႏ႖ာ တထာဂတႆ တံ ပဝတၱႎ အာေရာေစသိ။

     သတၳာ၊ ''မဟာရာဇ၊ ဣေတာ ေဒြနဝုတိကပၸမတၳေက ဖုႆဗုဒၶကာေလ ဧေတ တဝ ဉာတကာ၊ ဘိကၡဳသံဃႆ ဒိႏၷဒါနဝတၱံ ခါဒိတြာ ေပတေလာေက နိဗၺတၱိတြာ သံသရႏၲာ ကကုသႏၶာဒေယာ ဗုေဒၶ ပုစၧိတြာ ေတဟိ ဣဒၪၥိဒၪၥ ဝုတၱာ ဧတၱကံ ကာလံ တဝ ဒါနံ ပစၥာသီသမာနာ ဟိေယ်ာ တယာ ဒါေန ဒိေႏၷ ပတၱႎ အလဘမာနာ ဧဝမကံသူ''တိ အာဟ။ ''ကႎ ပန၊ ဘေႏၲ၊ ဣဒါနိပိ ဒိေႏၷ လဘိႆႏၲီ''တိ? ''အာမ၊ မဟာရာဇာ''တိ။ ရာဇာ ဗုဒၶပၸမုခံ ဘိကၡဳသံဃံ နိမေႏၲတြာ ပုနဒိဝေသ မဟာဒါနံ ဒတြာ၊ ''ဘေႏၲ၊ ဣေတာ ေတသံ ေပတာနံ ဒိဗၺအႏၷပါနံ သမၸဇၨတူ''တိ ပတၱႎ အဒါသိ၊ ေတသံ တေထဝ နိဗၺတၱိ။ ပုနဒိဝေသ နဂၢါ ဟုတြာ အတၱာနံ ဒေႆသုံ။ ရာဇာ ''အဇၨ၊ ဘေႏၲ၊ နဂၢါ ဟုတြာ အတၱာနံ ဒေႆသု''ႏၲိ အာေရာေစသိ။ ''ဝတၳာနိ ေတ န ဒိႏၷာနိ၊ မဟာရာဇာ''တိ။ ရာဇာပိ ပုနဒိဝေသ ဗုဒၶပၸမုခႆ ဘိကၡဳသံဃႆ စီဝရဒါနံ ဒတြာ၊ ''ဣေတာ ေတသံ ေပတာနံ ဒိဗၺဝတၳာနိ ေဟာႏၲဴ''တိ ပါေပသိ။ တခၤဏေညဝ ေတသံ ဒိဗၺဝတၳာနိ ဥပၸဇၨႎသု။ ေတ ေပတတၱဘာဝံ ဝိဇဟိတြာ ဒိဗၺတၱဘာေဝ သဏၭဟႎသု။ သတၳာ အႏုေမာဒနံ ကေရာေႏၲာ ''တိေရာကုေ႗သု တိ႒ႏၲီ''တိအာဒိနာ (ခု၊ ပါ၊ ၇။၁၊ ေပ၊ ဝ၊ ၁၄) တိေရာကု႗ာႏုေမာဒနံ အကာသိ။ အႏုေမာဒနာဝသာေန စတုရာသီတိယာ ပါဏသဟႆာနံ ဓမၼာဘိသမေယာ အေဟာသိ။ ဣတိ သတၳာ ေတဘာတိကဇဋိလာနံ ဝတၳဳံ ကေထတြာ ဣမမၸိ ဓမၼေဒသနံ အာဟရိ။

      အဂၢသာဝကာ ပန၊ ''ဘေႏၲ၊ ကႎ ကရႎသူ''တိ? ''အဂၢသာဝကဘာဝါယ ပတၳနံ ကရႎသု''။ ဣေတာ ကပၸသတသဟႆာဓိကႆ ဟိ ကပၸါနံ အသေခ်ၤယ်ႆ မတၳေက သာရိပုေတၱာ ျဗာဟၼဏမဟာသာလ ကုေလ နိဗၺတၱိ၊ နာေမန သရဒမာဏေဝါ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၇ နာမ အေဟာသိ။ ေမာဂၢလႅာေနာ ဂဟပတိ မဟာသာလကုေလ နိဗၺတၱိ၊ နာေမန သိရိဝၯနကုဋဳမၺိေကာ နာမ အေဟာသိ။ ေတ ဥေဘာပိ သဟပံသုကီဠကာ သဟာယကာ အေဟသုံ။ ေတသု သရဒမာဏေဝါ ပိတု အစၥေယန ကုသလႏၲကံ မဟာဓနံ ပဋိပဇၨိတြာ ဧကဒိဝသံ ရေဟာဂေတာ စိေႏၲသိ -- ''အဟံ ဣဓေလာကတၱဘာဝေမဝ ဇာနာမိ၊ ေနာ ပရေလာကတၱဘာဝံ။ ဇာတသတၱာနၪၥ မရဏံ နာမ ဓုဝံ၊ မယာ ဧကံ ပဗၺဇၨံ ပဗၺဇိတြာ ေမာကၡဓမၼဂေဝသနံ ကာတုံ ဝ႗တီ''တိ။ ေသာ သဟာယကံ ဥပသကၤမိတြာ အာဟ -- ''သမၼ သိရိဝၯန၊ အဟံ ပဗၺဇိတြာ ေမာကၡဓမၼံ ဂေဝသိႆာမိ၊ တြံ မယာ သဒၶႎ ပဗၺဇိတုံ သကၡိႆသိ၊ န သကၡိႆသီ''တိ? ''န သကၡိႆာမိ၊ သမၼ၊ တြံေယဝ ပဗၺဇာဟီ''တိ။ ေသာ စိေႏၲသိ -- ''ပရေလာကံ ဂစၧေႏၲာ သဟာေယ ဝါ ဉာတိမိေတၱ ဝါ ဂေဟတြာ ဂေတာ နာမ နတၳိ၊ အတၱနာ ကတံ အတၱေနာဝ ေဟာတီ''တိ။ တေတာ ရတနေကာ႒ာဂါရံ ဝိဝရာေပတြာ ကပဏဒၶိကဝဏိဗၺကယာစကာနံ မဟာဒါနံ ဒတြာ ပဗၺတပါဒံ ပဝိသိတြာ ဣသိပဗၺဇၨံ ပဗၺဇိ။ တႆ ဧေကာ ေဒြ တေယာတိ ဧဝံ အႏုပဗၺဇၨံ ပဗၺဇိတာ စတုသတၱတိသဟႆမတၱာ ဇဋိလာ အေဟသုံ။ ေသာ ပၪၥ အဘိညာ၊ အ႒ စ သမာပတၱိေယာ နိဗၺေတၱတြာ ေတသံ ဇဋိလာနံ ကသိဏပရိကမၼံ အာစိကၡိ။ ေတပိ သေဗၺ ပၪၥ အဘိညာ အ႒ စ သမာပတၱိေယာ နိဗၺေတၱသုံ။

      ေတန သမေယန အေနာမဒႆီ နာမ သမၼာသမၺဳေဒၶါ ေလာေက ဥဒပါဒိ။ နဂရံ စႏၵဝတီ နာမ အေဟာသိ၊ ပိတာ ယသဝါ နာမ ခတၱိေယာ၊ မာတာ ယေသာဓရာ နာမ ေဒဝီ၊ ေဗာဓိ အဇၨဳန႐ုေကၡာ၊ နိသေဘာ စ အေနာေမာ စ ေဒြ အဂၢသာဝကာ၊ ဝ႐ုေဏာ နာမ ဥပ႒ာေကာ၊ သုႏၵရာ စ သုမနာ စ ေဒြ အဂၢသာဝိကာ အေဟသုံ။ အာယု ဝႆသတသဟႆံ အေဟာသိ၊ သရီရံ အ႒ပညာသဟတၳဳေဗၺဓံ၊ သရီရပၸဘာ ဒြါဒသေယာဇနံ ဖရိ၊ ဘိကၡဳသတသဟႆပရိဝါေရာ အေဟာသိ။ ေသာ ဧကဒိဝသံ ပစၥဴသကာေလ မဟာက႐ုဏာသမာပတၱိေတာ ဝု႒ာယ ေလာကံ ေဝါေလာေကေႏၲာ သရဒတာပသံ ဒိသြာ၊ ''အဇၨ မယွံ သရဒတာပသႆံ သႏၲိကံ ဂတပစၥေယန ဓမၼေဒသနာ စ မဟတီ ဘဝိႆတိ၊ ေသာ စ အဂၢသာဝက႒ာနံ ပေတၳႆတိ၊ တႆ သဟာယေကာ သိရိဝၯနကုဋဳမၺိေကာ ဒုတိယ သာဝက႒ာနံ၊ ေဒသနာပရိေယာသာေန စႆ ပရိဝါရာ စတုသတၱတိသဟႆမတၱာ ဇဋိလာ အရဟတၱံ ပါပုဏိႆႏၲိ၊ မယာ တတၳ ဂႏၲဳံ ဝ႗တီ''တိ အတၱေနာ ပတၱစီဝရမာဒါယ အညံ ကၪၥိ အနာမေႏၲတြာ သီေဟာ ဝိယ ဧကစေရာ ဟုတြာ သရဒတာပသႆ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၈ အေႏၲဝါသိေကသု ဖလာဖလတၳာယ ဂေတသု ''ဗုဒၶဘာဝံ ေမ ဇာနာတူ''တိ အဓိ႒ဟိတြာ ပႆႏၲေႆဝ သရဒတာပသႆ အာကာသေတာ ၾသတရိတြာ ပထဝိယံ ပတိ႒ာသိ။ သရဒတာပေသာ ဗုဒၶါႏုဘာဝေၪၥဝ သရီရနိပၹတၱိၪၥႆ ဒိသြာ လကၡဏမေႏၲ သမၼသိတြာ ''ဣေမဟိ လကၡေဏဟိ သမႏၷာဂေတာ နာမ အဂါရမေဇၩ ဝသေႏၲာ ရာဇာ ေဟာတိ စကၠဝတၱီ၊ ပဗၺဇေႏၲာ ေလာေက ဝိဝ႗စၧေဒါ သဗၺညဳဗုေဒၶါ ေဟာတိ။ အယံ ပုရိေသာ နိႆံသယံ ဗုေဒၶါ''တိ ဇာနိတြာ ပစၥဳဂၢမနံ ကတြာ ပၪၥပတိ႒ိေတန ဝႏၵိတြာ အဂၢါသနံ ပညာေပတြာ အဒါသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝါ ပညေတၱ အဂၢါသေန။ သရဒတာပေသာပိ အတၱေနာ အႏုစၧဝိကံ အာသနံ ဂေဟတြာ ဧကမႏၲံ နိသီဒိ။

      တသၼႎ သမေယ စတုသတၱတိသဟႆဇဋိလာ ပဏီတပဏီတာနိ ၾသဇဝႏၲာနိ ဖလာဖလာနိ ဂေဟတြာ အာစရိယႆ သႏၲိကံ သမၸတၱာ ဗုဒၶါနေၪၥဝ အာစရိယႆ စ နိသိႏၷာသနံ ၾသေလာေကတြာ အာဟံသု -- ''အာစရိယ၊ မယံ 'ဣမသၼႎ ေလာေက တုေမွဟိ မဟႏၲတေရာ နတၳီ'တိ ဝိစရာမ၊ အယံ ပန ပုရိေသာ တုေမွဟိ မဟႏၲတေရာ မေည''တိ? ''တာတာ၊ ကႎ ဝေဒထ၊ သာသေပန သဒၶႎ အ႒သ႒ိေယာဇန သတသဟႆုေဗၺဓံ သိေန႐ုံ သမံ ကာတုံ ဣစၧထ၊ သဗၺညဳဗုေဒၶန သဒၶႎ မမံ ဥပမံ မာ ကရိတၳ ပုတၱကာ''တိ။ အထ ေတ တာပသာ၊ ''သစာယံ ဣတၱရသေတၱာ အဘဝိႆ၊ အမွာကံ အာစရိေယာ န ဧဝ႐ူပံ ဥပမံ အာဟရိႆ၊ ယာဝ မဟာ ဝတာယံ ပုရိေသာ''တိ သေဗၺဝ ပါေဒသု နိပတိတြာ သိရသာ ဝႏၵႎသု။ အထ ေန အာစရိေယာ အာဟ -- ''တာတာ၊ အမွာကံ ဗုဒၶါနံ အႏုစၧဝိေကာ ေဒယ်ဓေမၼာ နတၳိ၊ သတၳာ စ ဘိကၡာစာရေဝလာယံ ဣဓာဂေတာ၊ မယံ ယထာသတၱိ ယထာဗလံ ေဒယ်ဓမၼံ ဒႆာမ၊ တုေမွ ယံ ယံ ပဏီတံ ဖလာဖလံ၊ တံ တံ အာဟရထာ''တိ အာဟရာေပတြာ ဟေတၳ ေဓါဝိတြာ သယံ တထာဂတႆ ပေတၱ ပတိ႒ာေပသိ။ သတၳာရာ ဖလာဖေလ ပဋိဂၢဟိတမေတၱ ေဒဝတာ ဒိေဗၺာဇံ ပကၡိပႎသု။ ေသာ တာပေသာ ဥဒကမၸိ သယေမဝ ပရိႆာေဝတြာ အဒါသိ။ တေတာ ဘတၱကိစၥံ ကတြာ နိသိေႏၷ သတၳရိ သေဗၺ အေႏၲဝါသိေက ပေကၠာသိတြာ သတၳဳ သႏၲိေက သာရဏီယကထံ ကေထေႏၲာ နိသီဒိ။ သတၳာ ''ေဒြ အဂၢသာဝကာ ဘိကၡဳသံေဃန သဒၶႎ အာဂစၧႏၲဴ''တိ စိေႏၲသိ။ ေတ သတၳဳ စိတၱံ ဉတြာ သတသဟႆခီဏာသဝပရိဝါရာ အာဂႏ႖ာ သတၳာရံ ဝႏၵိတြာ ဧကမႏၲံ အ႒ံသု။

      တေတာ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၆၉ သရဒတာပေသာ အေႏၲဝါသိေက အာမေႏၲသိ -- ''တာတာ၊ ဗုဒၶါနံ နိသိႏၷာသနမၸိ နီစံ၊ သမဏသတသဟႆာနမၸိ အာသနံ နတၳိ၊ အဇၨ တုေမွဟိ ဥဠာရံ ဗုဒၶသကၠာရံ ကာတုံ ဝ႗တိ၊ ပဗၺတပါဒေတာ ဝဏၰဂႏၶသမၸႏၷာနိ ပုပၹာနိ အာဟရထာ''တိ။ ကထနကာေလာ ပပေၪၥာ ဝိယ ေဟာတိ၊ ဣဒၶိမေတာ ပန ဣဒၶိဝိသေယာ အစိေႏၲေယ်ာတိ မုဟုတၱမေတၱေနဝ ေတ တာပသာ ဝဏၰဂႏၶသမၸႏၷာနိ ပုပၹာနိ အာဟရိတြာ ဗုဒၶါနံ ေယာဇနပၸမာဏံ ပုပၹာသနံ ပညာေပသုံ။ ဥဘိႏၷံ အဂၢသာဝကာနံ တိဂါဝုတံ၊ ေသသဘိကၡဴနံ အၯေယာဇနိကာဒိေဘဒံ၊ သံဃနဝကႆ ဥသဘမတၱံ အေဟာသိ။ ''ကထံ ဧကသၼႎ အႆမပေဒ တာဝ မဟႏၲာနိ အာသနာနိ ပညတၱာနီ''တိ န စိေႏၲတဗၺံ။ ဣဒၶိဝိသေယာ ေဟသ။ ဧဝံ ပညေတၱသု အာသေနသု သရဒတာပေသာ တထာဂတႆ ပုရေတာ အၪၨလႎ ပဂၢယွ ဌိေတာ၊ ''ဘေႏၲ၊ မယွံ ဒီဃရတၱံ ဟိတာယ သုခါယ ဣမံ ပုပၹာသနံ အဘိ႐ုဟထာ''တိ အာဟ။ ေတန ဝုတၱံ --

 ''နာနာပုပၹၪၥ ဂႏၶၪၥ၊ သမၸာေဒတြာန ဧကေတာ။

 ပုပၹာသနံ ပညာေပတြာ၊ ဣဒံ ဝစနမျဗဝိ။

 ''ဣဒံ ေမ အာသနံ ဝီရ၊ ပညတၱံ တဝႏုစၧဝႎ။

 မမ စိတၱံ ပသာေဒေႏၲာ၊ နိသီဒ ပုပၹမာသေန။

 ''သတၱရတၱိႏၵိဝံ ဗုေဒၶါ၊ နိသီဒိ ပုပၹမာသေန။

 မမ စိတၱံ ပသာေဒတြာ၊ ဟာသယိတြာ သေဒဝေက''တိ။

 ဧဝံ နိသိေႏၷ သတၳရိ ေဒြ အဂၢသာဝကာ ေသသဘိကၡဴ စ အတၱေနာ အတၱေနာ ပတၱာသေန နိသီဒႎသု။ သရဒတာပေသာ မဟႏၲံ ပုပၹစၧတၱံ ဂေဟတြာ တထာဂတႆ မတၳေက ဓာေရေႏၲာ အ႒ာသိ။ သတၳာ ''ဇဋိလာနံ အယံ သကၠာေရာ မဟပၹေလာ ေဟာတူ''တိ နိေရာဓသမာပတၱႎ သမာပဇၨိ။ သတၳဳ သမာပတၱႎ သမာပႏၷဘာဝံ ဉတြာ ေဒြ အဂၢသာဝကာပိ ေသသဘိကၡဴပိ သမာပတၱႎ သမာပဇၨႎသု။ တထာဂေတ သတၱာဟံ နိေရာဓသမာပတၱႎ သမာပဇၨိတြာ နိသိေႏၷ အေႏၲဝါသိကာ ဘိကၡာစာရကာေလ သမၸေတၱ ဝနမူလဖလာဖလံ ပရိဘုၪၨိတြာ ေသသကာေလ ဗုဒၶါနံ အၪၨလႎ ပဂၢယွ တိ႒ႏၲိ။ သရဒတာပေသာ ပန ဘိကၡာစာရမၸိ အဂႏ႖ာ ပုပၹစၧတၱံ ဓာရယမာေနာဝ သတၱာဟံ ပီတိသုေခန ဝီတိနာေမသိ။ သတၳာ နိေရာဓေတာ ဝု႒ာယ ဒကၡိဏပေႆ နိသိႏၷံ ပဌမအဂၢသာဝကံ နိသဘေတၳရံ အာမေႏၲသိ -- ''နိသဘ၊ သကၠာရ ကာရကာနံ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၇ဝ တာပသာနံ ပုပၹာသနာႏုေမာဒနံ ကေရာဟီ''တိ။ ေထေရာ စကၠဝတၱိရေညာ သႏၲိကာ ပဋိလဒၶမဟာလာေဘာ မဟာေယာေဓါ ဝိယ တု႒မာနေသာ သာဝကပါရမိဉာေဏ ဌတြာ ပုပၹာသနာႏုေမာဒနံ အာရဘိ။ တႆ ေဒသနာဝသာေန ဒုတိယသာဝကံ အာမေႏၲသိ -- ''တြမၸိ ဘိကၡဳ ဓမၼံ ေဒေသဟီ''တိ။ အေနာမေတၳေရာ ေတပိဋကံ ဗုဒၶဝစနံ သမၼသိတြာ ဓမၼံ ကေထသိ။ ဒြိႏၷံ အဂၢသာဝကာနံ ေဒသနာယ ဧကႆာပိ အဘိသမေယာ နာေဟာသိ။ အထ သတၳာ အပရိမာေဏ ဗုဒၶဝိသေယ ဌတြာ ဓမၼေဒသနံ အာရဘိ။ ေဒသနာပရိေယာသာေန ဌေပတြာ သရဒတာပသံ သေဗၺပိ စတုသတၱတိသဟႆဇဋိလာ အရဟတၱံ ပါပုဏႎသု၊ သတၳာ ''ဧထ၊ ဘိကၡေဝါ''တိ ဟတၳံ ပသာေရသိ။ ေတသံ တာဝေဒဝ ေကသမႆူနိ အႏၲရဓာယႎသု၊ အ႒ပရိကၡာရာ ကာေယ ပဋိမုကၠာဝ အေဟသုံ။

     သရဒတာပေသာ ''ကသၼာ အရဟတၱံ န ပေတၱာ''တိ? ဝိကၡိတၱစိတၱတၱာ။ ေသာ ကိရ ဗုဒၶါနံ ဒုတိယာသေန နိသီဒိတြာ သာဝကပါရမိဉာေဏ ဌတြာ ဓမၼံ ေဒသယေတာ အဂၢသာဝကႆ ဓမၼေဒသနံ ေသာတုံ အာရဒၶကာလေတာ ပ႒ာယ၊ ''အေဟာ ဝတာဟမၸိ အနာဂေတ ဥပၸဇၨနကဗုဒၶႆ သာသေန ဣမိနာ သာဝေကန ပဋိလဒၶဓုရံ လေဘယ်''ႏၲိ စိတၱံ ဥပၸါေဒသိ။ ေသာ ေတန ပရိဝိတေကၠန မဂၢဖလပဋိေဝဓံ ကာတုံ နာသကၡိ။ တထာဂတံ ပန ဝႏၵိတြာ သမၼဳေခ ဌတြာ အာဟ -- ''ဘေႏၲ၊ တုမွာကံ အနႏၲရာသေန နိသိေႏၷာ ဘိကၡဳ တုမွာကံ သာသေန ေကာ နာမ ေဟာတီ''တိ? ''မယာ ပဝတၱိတံ ဓမၼစကၠံ အႏုပဝေတၱေႏၲာ သာဝကပါရမိဉာဏႆ ေကာဋိပၸေတၱာ ေသာဠသ ပညာ ပဋိဝိဇၩိတြာ ဌိေတာ မယွံ သာသေန အဂၢသာဝေကာ နိသေဘာ နာမ ဧေသာ''တိ။ ''ဘေႏၲ၊ ယြာယံ မယာ သတၱာဟံ ပုပၹစၧတၱံ ဓာေရေႏၲန သကၠာေရာ ကေတာ၊ အဟံ ဣမႆ ဖေလန အညံ သကၠတၱံ ဝါ ျဗဟၼတၱံ ဝါ န ပေတၳမိ၊ အနာဂေတ ပန အယံ နိသဘေတၳေရာ ဝိယ ဧကႆ ဗုဒၶႆ အဂၢသာဝေကာ ဘေဝယ်''ႏၲိ ပတၳနံ အကာသိႏၲိ။ သတၳာ ''သမဇၩိႆတိ ႏု ေခါ ဣမႆ ပုရိသႆ ပတၳနာ''တိ အနာဂတံသဉာဏံ ေပေသတြာ ၾသေလာေကေႏၲာ ကပၸသတသဟႆာဓိကံ ဧကံ အသေခ်ၤယ်ံ အတိကၠမိတြာ သမိဇၩနဘာဝံ အဒၵသ။ ဒိသြာန သရဒတာပသံ အာဟ -- ''န ေတ အယံ ပတၳနာ ေမာဃာ ဘဝိႆတိ၊ အနာဂေတ ပန ကပၸသတသဟႆာဓိကံ ဧကံ အသေခ်ၤယ်ံ အတိကၠမိတြာ ေဂါတေမာ နာမ ဗုေဒၶါ ဥပၸဇၨိႆတိ၊ တႆ မာတာ မဟာမာယာ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၇၁ နာမ ေဒဝီ ဘဝိႆတိ၊ ပိတာ သုေဒၶါဒေနာ နာမ မဟာရာဇာ၊ ပုေတၱာ ရာဟုေလာ နာမ၊ ဥပ႒ာေကာ အာနေႏၵာ နာမ၊ ဒုတိယအဂၢသာဝေကာ ေမာဂၢလႅာေနာ နာမ၊ တြံ ပနႆ ပဌမအဂၢသာဝေကာ ဓမၼေသနာပတိ သာရိပုေတၱာ နာမ ဘဝိႆသီ''တိ။ ဧဝံ တာပသံ ဗ်ာကရိတြာ ဓမၼကထံ ကေထတြာ ဘိကၡဳသံဃပရိဝုေတာ အာကာသံ ပကၡႏၵိ။

     သရဒတာပေသာပိ အေႏၲဝါသိကေတၳရာနံ သႏၲိကံ ဂႏ႖ာ သဟာယကႆ သိရိဝၯနကုဋဳမၺိကႆ သာသနံ ေပေသသိ၊ ''ဘေႏၲ၊ မမ သဟာယကႆ ဝေဒထ၊ သဟာယေကန ေတ သရဒတာပေသန အေနာမဒႆီဗုဒၶႆ ပါဒမူေလ အနာဂေတ ဥပၸဇၨနကႆ ေဂါတမဗုဒၶႆ သာသေန ပဌမအဂၢသာဝက႒ာနံ ပတၳိတံ၊ တြံ ဒုတိယအဂၢသာဝက႒ာနံ ပေတၳဟီ''တိ။ ဧဝၪၥ ပန ဝတြာ ေထေရဟိ ပုေရတရေမဝ ဧကပေႆန ဂႏ႖ာ သိရိဝၯနႆ နိေဝသနဒြါေရ အ႒ာသိ။ သိရိဝၯေနာ ''စိရႆံ ဝတ ေမ အေယ်ာ အာဂေတာ''တိ အာသေန နိသီဒါေပတြာ အတၱနာ နီစာသေန နိသိေႏၷာ၊ ''အေႏၲဝါသိကပရိသာ ပန ေဝါ၊ ဘေႏၲ၊ န ပညာယတီ''တိ ပုစၧိ။ ''အာမ၊ သမၼ၊ အမွာကံ အႆမံ အေနာမဒႆီ ဗုေဒၶါ အာဂေတာ၊ မယံ တႆ အတၱေနာ ဗေလန သကၠာရံ အကရိမွာ၊ သတၳာ သေဗၺသံ ဓမၼံ ေဒေသသိ၊ ေဒသနာပရိေယာသာေန ဌေပတြာ မံ ေသသာ အရဟတၱံ ပတြာ ပဗၺဇႎသု။ အဟံ သတၳဳ ပဌမအဂၢသာဝကံ နိသဘေတၳရံ ဒိသြာ အနာဂေတ ဥပၸဇၨနကႆ ေဂါတမဗုဒၶႆ နာမ သာသေန ပဌမအဂၢသာဝက႒ာနံ ပေတၳသႎ၊ တြမၸိ တႆ သာသေန ဒုတိယအဂၢသာဝက႒ာနံ ပေတၳဟီ''တိ။ ''မယွံ ဗုေဒၶဟိ သဒၶႎ ပရိစေယာ နတၳိ၊ ဘေႏၲ''တိ။ ''ဗုေဒၶဟိ သဒၶႎ ကထနံ မယွံ ဘာေရာ ေဟာတု၊ တြံ မဟႏၲံ သကၠာရံ သေဇၨဟီ''တိ။

      သိရိဝၯေနာ တႆ ဝစနံ သုတြာ အတၱေနာ နိေဝသနဒြါေရ ရာဇမာေနန အ႒ကရီသမတၱံ ဌာနံ သမတလံ ကာေရတြာ ဝါလုကံ ၾသကိရာေပတြာ လာဇပၪၥမာနိပုပၹာနိ ဝိကိရာေပတြာ နီလုပၸလစၧဒနံ မ႑ပံ ကာေရတြာ ဗုဒၶါသနံ ပညာေပတြာ ေသသဘိကၡဴနမၸိ အာသနာနိ ပဋိယာေဒတြာ မဟႏၲံ သကၠာရသမၼာနံ သေဇၨတြာ ဗုဒၶါနံ နိမႏၲနတၳာယ သရဒတာပသႆ သညံ အဒါသိ။ တာပေသာ ဗုဒၶပၸမုခံ ဘိကၡဳသံဃံ ဂေဟတြာ တႆ နိေဝသနံ အဂမာသိ။ သိရိဝၯေနာပိ ပစၥဳဂၢမနံ ကတြာ တထာဂတႆ ဟတၳေတာ ပတၱံ ဂေဟတြာ မ႑ပံ ပေဝေသတြာ ပညတၱာသေနသု နိသိႏၷႆ ဗုဒၶပၸမုခႆ ဘိကၡဳသံဃႆ ဒကၡိေဏာဒကံ(ဓမၼ၊႒၊၁၊၇၂ ဒတြာ ပဏီေတန ေဘာဇေနန ပရိဝိသိတြာ ဘတၱကိစၥပရိေယာသာေန ဗုဒၶပၸမုခံ ဘိကၡဳသံဃံ မဟာရေဟဟိ ဝေတၳဟိ အစၧာေဒတြာ၊ ''ဘေႏၲ၊ နာယံ အာရေဗ႓ာ အပၸမတၱက႒ာနတၳာယ၊ ဣမိနာဝ နိယာေမန သတၱာဟံ အႏုကမၸံ ကေရာထာ''တိ အာဟ။ သတၳာ အဓိဝါေသသိ။ ေသာ ေတေနဝ နိယာေမန သတၱာဟံ မဟာဒါနံ ပဝေတၱတြာ ဘဂဝႏၲံ ဝႏၵိတြာ အၪၨလႎ ပဂၢယွ ဌိေတာ အာဟ -- ''ဘေႏၲ၊ မမ သဟာေယာ သရဒတာပေသာ ယႆ သတၳဳႆ ပဌမအဂၢသာဝေကာ ဘေဝယ်''ႏၲိ ပေတၳသိ၊ အဟမၸိ ''တေႆဝ ဒုတိယအဂၢသာဝေကာ ဘေဝယ်''ႏၲိ ပေတၳမီတိ။

      သတၳာ အနာဂတံ ၾသေလာေကတြာ တႆ ပတၳနာယ သမိဇၩနဘာဝံ ဒိသြာ ဗ်ာကာသိ -- ''တြံ ဣေတာ ကပၸသတသဟႆာဓိကံ အသေခ်ၤယ်ံ အတိကၠမိတြာ ေဂါတမဗုဒၶႆ ဒုတိယအဂၢသာဝေကာ ဘဝိႆသီ''တိ။ ဗုဒၶါနံ ဗ်ာကရဏံ သုတြာ သိရိဝၯေနာ ဟ႒ပဟေ႒ာ အေဟာသိ။ သတၳာပိ ဘတၱာႏုေမာဒနံ ကတြာ သပရိဝါေရာ ဝိဟာရေမဝ ဂေတာ။ ''အယံ၊ ဘိကၡေဝ၊ မမ ပုေတၱဟိ တဒါ ပတၳိတပတၳနာ။ ေတ ယထာပတၳိတေမဝ လဘႎသု။ နာဟံ မုခံ ၾသေလာေကတြာ ေဒမီ''တိ။

           ဧဝံ ဝုေတၱ ေဒြ အဂၢသာဝကာ ဘဂဝႏၲံ ဝႏၵိတြာ၊ ''ဘေႏၲ၊ မယံ အဂါရိယဘူတာ သမာနာ ဂိရဂၢသမဇၨံ ဒႆနာယ ဂတာ''တိ ယာဝ အႆဇိေတၳရႆ သႏၲိကာ ေသာတာပတၱိဖလပဋိေဝဓာ သဗၺံ ပစၥဳပၸႏၷဝတၳဳံ ကေထတြာ၊ ''ေတ မယံ၊ ဘေႏၲ၊ အာစရိယႆ သၪၥယႆ သႏၲိကံ ဂႏ႖ာ တံ တုမွာကံ ပါဒမူေလ အာေနတုကာမာ တႆ လဒၶိယာ နိႆာရဘာဝံ ကေထတြာ ဣဓာဂမေန အာနိသံသံ ကထယိမွာ။ ေသာ ဣဒါနိ မယွံ အေႏၲဝါသိကဝါေသာ နာမ စာဋိယာ ဥဒၪၥနဘာဝပၸတၱိသဒိေသာ၊ န သကၡိႆာမိ အေႏၲဝါသိဝါသံ ဝသိတု''ႏၲိ ဝတြာ၊ ''အာစရိယ၊ ဣဒါနိ မဟာဇေနာ ဂႏၶမာလာဒိဟေတၳာ ဂႏ႖ာ သတၳာရေမဝ ပူေဇႆတိ၊ တုေမွ ကထံ ဘဝိႆထာ''တိ ဝုေတၱ ''ကႎ ပန ဣမသၼႎ ေလာေက ပ႑ိတာ ဗဟူ၊ ဥဒါဟု ဒႏၶာ''တိ? ''ဒႏၶာ''တိ ကထိေတ ''ေတန ဟိ ပ႑ိတာ ပ႑ိတႆ သမဏႆ ေဂါတမႆ သႏၲိကံ ဂမိႆႏၲိ၊ ဒႏၶာ ဒႏၶႆ မမ သႏၲိကံ အာဂမိႆႏၲိ၊ ဂစၧထ တုေမွ''တိ ဝတြာ ''အာဂႏၲဳံ န ဣစၧိ၊ ဘေႏၲ''တိ။ တံ သုတြာ သတၳာ၊ ''ဘိကၡေဝ၊ သၪၥေယာ အတၱေနာ မိစၧာဒိ႒ိတာယ အသာရံ သာေရာတိ၊ သာရၪၥ အသာေရာတိ ဂဏွိ။ တုေမွ ပန အတၱေနာ ပ႑ိတတာယ သာရၪၥ သာရေတာ၊ အသာရၪၥ အသာရေတာ ဉတြာ အသာရံ ပဟာယ သာရေမဝ ဂဏွိတၳာ''တိ ဝတြာ ဣမာ ဂါထာ အဘာသိ --

 ၁၁။ ''အသာေရ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၇၃ သာရမတိေနာ၊ သာေရ စာသာရဒႆိေနာ။

 ေတ သာရံ နာဓိဂစၧႏၲိ၊ မိစၧာသကၤပၸေဂါစရာ။

 ၁၂။ ''သာရၪၥ သာရေတာ ဉတြာ၊ အသာရၪၥ အသာရေတာ။

 ေတ သာရံ အဓိဂစၧႏၲိ၊ သမၼာသကၤပၸေဂါစရာ''တိ။

   တတၳ အသာေရ သာရမတိေနာတိ စတၱာေရာ ပစၥယာ၊ ဒသဝတၳဳကာ မိစၧာဒိ႒ိ၊ တႆာ ဥပနိႆယဘူတာ ဓမၼေဒသနာတိ အယံ အသာေရာ နာမ၊ တသၼႎ သာရဒိ႒ိေနာတိ အေတၳာ။ သာေရ စာသာရဒႆိေနာတိ ဒသဝတၳဳကာ သမၼာဒိ႒ိ၊ တႆာ ဥပနိႆယဘူတာ ဓမၼေဒသနာတိ အယံ သာေရာ နာမ၊ တသၼႎ ''နာယံ သာေရာ''တိ အသာရဒႆိေနာ။ ေတ သာရႏၲိ ေတ ပန တံ မိစၧာဒိ႒ိဂၢဟဏံ ဂေဟတြာ ဌိတာ ကာမဝိတကၠာဒီနံ ဝေသန မိစၧာသကၤပၸေဂါစရာ ဟုတြာ သီလသာရံ၊ သမာဓိသာရံ၊ ပညာသာရံ၊ ဝိမုတၱိသာရံ၊ ဝိမုတၱိဉာဏဒႆနသာရံ၊ ''ပရမတၳသာရံ၊ နိဗၺာနၪၥ နာဓိဂစၧ''ႏၲိ။ သာရၪၥာတိ တေမဝ သီလသာရာဒိသာရံ ''သာေရာ နာမာယ''ႏၲိ၊ ဝုတၱပၸကာရၪၥ အသာရံ ''အသာေရာ အယ''ႏၲိ ဉတြာ။ ေတ သာရႏၲိ ေတ ပ႑ိတာ ဧဝံ သမၼာဒႆနံ ဂေဟတြာ ဌိတာ ေနကၡမၼသကၤပၸါဒီနံ ဝေသန သမၼာသကၤပၸေဂါစရာ ဟုတြာ တံ ဝုတၱပၸကာရံ သာရံ အဓိဂစၧႏၲီတိ။

     ဂါထာပရိေယာသာေန ဗဟူ ေသာတာပတၱိဖလာဒီနိ ပါပုဏႎသု။ သႏၷိပတိတာနံ သာတၳိကာ ဓမၼေဒသနာ အေဟာသီတိ။

It is difficult to realise the truth (Upatissa and Kolita)

            Upatissa and Kolita were two youths from Rajagaha. While watching a show they realised the unreality of things and decided to search for the way to liberation. First, they approached Sanjaya, the wandering ascetic at Rajagaha, but they were not satisfied with his teachings. So they separated and went all over the country after coming to an understanding that the one who found the true Dhamma should inform the other. Finally after much searching and not finding the true Dhamma, they came back to their native place.

          One day, Upatissa came across Venerable Assaji and learned from him the gist of the Dhamma. The monk uttered the verse beginning with 'Ye dhamma hetuppabhava,' meaning, 'those phenomena which proceed from cause'. Listening to the verse, Upatissa attained Sotapatti. Then, as promised, he went to his friend Kolita, and explained that he, Upatissa, had attained the state of Deathlessness and repeated the verse to his friend. Kolita also attained Sotapatti at the end of the verse. They both remembered their former teacher and so went to Sanjaya and said to him, 'We have found one who can point out the Path to Deathlessness; the Buddha has appeared in the world; the Dhamma has been revealed; the Sangha has been formed. Come, let us go to the Teacher.' Sanjaya refused to go along with them.

            So Upatissa and Kolita, with many of their followers, went to the Buddha, at Veluvana. There, they were admitted into the Order as bhikkhus. Kolita as son of Moggali became known as Moggallana and Kolita was given the name Sariputta. On the seventh day after the ordination, Moggallana attained Arahanthood. Sariputta achieved the same a fortnight after his ordination. The Buddha made them his two Chief Disciples.

       The two Chief Disciples then related to the Buddha the meeting they had with their former teacher. Sanjaya had told them that he had been a teacher to so many pupils, and that for him to become the disciple of the Buddha would be like a jar turning into a drinking cup. Besides, only a few people were wise and the majority were ignorant. He suggested that the wise should go to the Buddha and the ignorant could follow him.

        The Buddha then pointed out that Sanjaya's false pride was preventing him from seeing the truth as truth. He was mistaking untruth for truth and thus he would never realise the truth.

1. မိစၦာဒိဌိအကာကိုခြါၿပီး သမၼာဒိဌိအႏွစ္ကို ရေအာင္ထုတ္ (အသိ၊ လမ္းညႊန္ပိုင္း)

2. ပစၥည္းဥစၥာအကာကို ခြါၿပီး ဒါနအႏွစ္ကို ရေအာင္ထုတ္ (လုပ္ငန္းပိုင္း)

3. ခႏၶာကိုယ္အကာကို ခြါၿပီး သီလအႏွစ္ကို ရေအာင္ထုတ္ (လုပ္ငန္းပိုင္း)

4. အသက္ဇိန္၀ါအကာကို ခြါၿပီး ဘာ၀နာအႏွစ္ကို ရေအာင္ထုတ္ (လုပ္ငန္းပိုင္း)

5. လာဘ္လာဘအေက်ာ္အေစာအကာကို ခြါၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအႏွစ္ကို ရေအာင္ထုတ္ (ပန္းတိုင္)

ဥစၥာထဲမွာ၊ အႏွစ္ရွာ၊ ေတြ႕တာဒါနပဲ။

ခႏၶာထဲမွာ၊ အႏွစ္ရွာ၊ ေတြ႕တာသီလပဲ။

အသက္ဇိန္၀ါ၊ အႏွစ္ရွာ၊ ေတြ႕တာဘာ၀နာပဲ။