ဘ၀အတြက္ ေနနည္း

Caran ce nadhigaccheyya
seyyam sadisam attano

Ekacariyam dalham kayira
natthi bale sahayata.

''စရေၪၥ နာဓိဂေစၧယ်၊ ေသယ်ံ သဒိသမတၱေနာ။

 ဧကစရိယံ ဒဠႇံ ကယိရာ၊ နတၳိ ဗာေလ သဟာယတာ''တိ။

 

If, as the disciple fares along, he meets no companion who is better or equal, 

let him firmly pursue his solitary career. There is no fellowship¹ with the foolish.²

^{သူေတာ္ေကာင္းတရားက်င့္ရန္ မိတ္ေဆြေကာင္းကို ရွာေသာသူသည္ မိမိထက္ သီလ သမာဓိ ပညာ}

^{သာလြန္ေသာသူကိုလည္းေကာင္း၊ မိမိႏွင့္ ဂုဏ္ရည္တူေသာသူကိုလည္းေကာင္း မရႏိုင္ခဲ့မူ}

^{တစ္ေယာက္တည္းသာ ေကာင္းစြာက်င့္ရမည္။ သူမိုက္ႏွင့္ မေပါင္းေဖာ္ရ။}

 မဟာကႆပေတၳရသဒၶိဝိဟာရိကဝတၳဳ

           စရေၪၥ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၂၉၃ နာဓိဂေစၧယ်ာတိ ဣမံ ဓမၼေဒသနံ သတၳာ သာဝတၳိယံ ေဇတဝေန ဝိဟရေႏၲာ မဟာကႆပေတၳရႆ သဒၶိဝိဟာရိကံ အာရဗ႓ ကေထသိ။ ေဒသနာ ရာဇဂေဟ သမု႒ိတာ။

       ေထရံ ကိရ ရာဇဂဟံ နိႆာယ ပိပၸလိဂုဟာယံ ဝသႏၲံ ေဒြ သဒၶိဝိဟာရိကာ ဥပ႒ဟႎသု။ ေတသု ဧေကာ သကၠစၥံ ဝတၱံ ကေရာတိ၊ ဧေကာ ေတန ကတံ ကတံ အတၱနာ ကတံ ဝိယ ဒေႆေႏၲာ မုေခါဒကဒႏၲက႒ာနံ ပဋိယာဒိတဘာဝံ ဉတြာ၊ ''ဘေႏၲ၊ မုေခါဒကဒႏၲက႒ာနိ ေမ ပဋိယာဒိတာနိ၊ မုခံ ေဓါဝထာ''တိ ဝဒတိ၊ ပါဒေဓါဝနႏွာနာဒိကာေလပိ ဧဝေမဝ ဝဒတိ။ ဣတေရာ စိေႏၲသိ -- ''အယံ နိစၥကာလံ မယာ ကတံ ကတံ အတၱနာ ကတံ ဝိယ ကတြာ ဒေႆတိ၊ ေဟာတု၊ ကတၱဗၺယုတၱကမႆ ကရိႆာမီ''တိ။ တႆ ဘုၪၨိတြာ သုပႏၲေႆဝ ႏွာေနာဒကံ တာေပတြာ ဧကသၼႎ ဃေဋ ကတြာ ပိ႒ိေကာ႒ေက ဌေပသိ၊ ဥဒကတာပနဘာဇေန ပန နာဠိမတၱံ ဥဒကံ ေသေသတြာ ဥသုမံ မုၪၥႏၲံ ဌေပသိ။ တံ ဣတေရာ သာယႏွသမေယ ပဗုဇၩိတြာ ဥသုမံ နိကၡႏၲံ ဒိသြာ ''ဥဒကံ တာေပတြာ ေကာ႒ေက ဌပိတံ ဘဝိႆတီ''တိ ေဝေဂန ဂႏ႖ာ ေထရံ ဝႏၵိတြာ၊ ''ဘေႏၲ၊ ေကာ႒ေက ဥဒကံ ဌပိတံ၊ ႏွာယထာ''တိ ဝတြာ ေထေရန သဒၶႎေယဝ ေကာ႒ကံ ပါဝိသိ။ ေထေရာ ဥဒကံ အပႆေႏၲာ ''ကဟံ ဥဒကံ၊ အာဝုေသာ''တိ အာဟ။ ဒဟေရာ အဂၢိသာလံ ဂႏ႖ာ ဘာဇေန ဥဠဳကႍ ၾသတာေရတြာ တုစၧဘာဝံ ဉတြာ ''ပႆထ ဒု႒ႆ ကမၼံ တုစၧဘာဇနံ ဥဒၶေန အာေရာေပတြာ ကုဟႎ ဂေတာ၊ အဟံ 'ေကာ႒ေက ဥဒက'ႏၲိ သညာယ အာေရာေစသိ''ႏၲိ ဥဇၩာယေႏၲာ ဃဋံ အာဒါယ တိတၳံ အဂမာသိ။ ဣတေရာပိ ပိ႒ိေကာ႒ကေတာ ဥဒကံ အာဟရိတြာ ေကာ႒ေက ဌေပသိ။

      ေထေရာ စိေႏၲသိ -- ''အယံ ဒဟေရာ 'ဥဒကံ ေမ တာေပတြာ ေကာ႒ေက ဌပိတံ၊ ဧထ၊ ဘေႏၲ၊ ႏွာယထာ'တိ ဝတြာ ဣဒါနိ ဥဇၩာယေႏၲာ ဃဋံ အာဒါယ တိတၳံ ဂစၧတိ၊ ကႎ ႏု ေခါ ဧတ''ႏၲိ ဥပဓာေရေႏၲာ ''ဧတၱကံ ကာလံ ဧသ ဒဟေရာ ဣမိနာ ကတံ ဝတၱံ အတၱနာဝ ကတံ ဝိယ ပကာေသတီ''တိ ဉတြာ သာယံ အာဂႏ႖ာ နိသိႏၷႆ ၾသဝါဒမဒါသိ၊ ''အာဝုေသာ၊ ဘိကၡဳနာ နာမ 'အတၱနာ ကတေမဝ ကတ'ႏၲိ ဝတၱဳံ ဝ႗တိ၊ ေနာ အကတံ၊ တြံ ဣဒါေနဝ 'ေကာ႒ေက ဥဒကံ ဌပိတံ၊ ႏွာယထ၊ ဘေႏၲ'တိ ဝတြာ မယိ ပဝိသိတြာ ဌိေတ ဃဋံ (ဓမၼ၊႒၊၁၊၂၉၄ အာဒါယ ဥဇၩာယေႏၲာ ဂစၧသိ၊ ပဗၺဇိတႆ နာမ ဧဝံ ကာတုံ န ဝ႗တီ''တိ။ ေသာ ''ပႆထ ေထရႆ ကမၼံ၊ ဥဒကမတၱကံ နာမ နိႆာယ မံ ဧဝံ ဝေဒသီ''တိ ကုဇၩိတြာ ပုနဒိဝေသ ေထေရန သဒၶႎ ပိ႑ာယ န ပါဝိသိ။ ေထေရာ ဣတေရန သဒၶႎ ဧကံ ပေဒသံ အဂမာသိ။ ေသာ တသၼႎ ဂေတ ေထရႆ ဥပ႒ာကကုလံ ဂႏ႖ာ ''ေထေရာ ကဟံ၊ ဘေႏၲ''တိ ပုေ႒ာ ''ေထရႆ အဖာသုကံ ဇာတံ၊ ဝိဟာေရေယဝ နိသိေႏၷာ''တိ အာဟ။ ''ကႎ ပန၊ ဘေႏၲ၊ လဒၶဳံ ဝ႗တီ''တိ? ''ဧဝ႐ူပံ ကိရ နာမ အာဟာရံ ေဒထာ''တိ ဝုေတၱ ေတန ဝုတၱနိယာေမေနဝ သမၸာေဒတြာ အဒံသု။ ေသာ အႏၲရာမေဂၢဝ တံ ဘတၱံ ဘုၪၨိတြာ ဝိဟာရံ ဂေတာ။ ေထေရာပိ ဂတ႒ာေန မဟႏၲံ သုခုမဝတၳံ လဘိတြာ အတၱနာ သဒၶႎ ဂတဒဟရႆ အဒါသိ။ ေသာ တံ ရဇိတြာ အတၱေနာ နိဝါသနပါ႐ုပနံ အကာသိ။

         ေထေရာ ပုနဒိဝေသ တံ ဥပ႒ာကကုလံ ဂႏ႖ာ၊ ''ဘေႏၲ၊ 'တုမွာကံ ကိရ အဖာသုကံ ဇာတ'ႏၲိ အေမွဟိ ဒဟေရန ဝုတၱနိယာေမေနဝ ပဋိယာေဒတြာ အာဟာေရာ ေပသိေတာ၊ ပရိဘုၪၨိတြာ ေဝါ ဖာသုကံ ဇာတ''ႏၲိ ဝုေတၱ တုဏွီ အေဟာသိ။ ဝိဟာရံ ပန ဂႏ႖ာ တံ ဒဟရံ ဝႏၵိတြာ နိသိႏၷံ ဧဝမာဟ -- ''အာဝုေသာ၊ တယာ ကိရ ဟိေယ်ာ၊ ဣဒံ နာမ ကတံ၊ ဣဒံ ပဗၺဇိတာနံ န အႏုစၧဝိကံ၊ ဝိညတၱႎ ကတြာ ဘုၪၨိတုံ န ဝ႗တီ''တိ။ ေသာ ကုဇၩိတြာ ေထေရ အာဃာတံ ဗႏၶိတြာ ''ပုရိမဒိဝေသ ဥဒကမတၱံ နိႆာယ မံ မုသာဝါဒႎ ကတြာ အဇၨ အတၱေနာ ဥပ႒ာကကုေလ ဘတၱမု႒ိယာ ဘုတၱကာရဏာ မံ 'ဝိညတၱႎ ကတြာ ဘုၪၨိတုံ န ဝ႗တီ'တိ ဝဒတိ၊ ဝတၳမၸိ ေတန အတၱေနာ ဥပ႒ာကေႆဝ ဒိႏၷံ၊ အေဟာ ေထရႆ ဘာရိယံ ကမၼံ၊ ဇာနိႆာမိႆ ကတၱဗၺယုတၱက''ႏၲိ ပုနဒိဝေသ ေထေရ ဂါမံ ပဝိသေႏၲ သယံ ဝိဟာေရ ၾသဟီယိတြာ ဒ႑ံ ဂေဟတြာ ပရိေဘာဂဘာဇနာနိ ဘိႏၵိတြာ ေထရႆ ပဏၰသာလာယ အဂၢႎ ဒတြာ ယံ န စ်ာယတိ၊ တံ မုဂၢေရန ပဟရေႏၲာ ဘိႏၵိတြာ နိကၡမိတြာ ပလာေတာ။ ေသာ ကာလံ ကတြာ အဝီစိမဟာနိရေယ နိဗၺတၱိ။

       မဟာဇေနာ ကထံ သမု႒ာေပသိ -- ''ေထရႆ ကိရ သဒၶိဝိဟာရိေကာ ၾသဝါဒမတၱံ အသဟေႏၲာ ကုဇၩိတြာ ပဏၰသာလံ စ်ာေပတြာ ပလာေတာ''တိ။ အေထေကာ ဘိကၡဳ အပရဘာေဂ ရာဇဂဟာ နိကၡမိတြာ သတၳာရံ ဒ႒ဳကာေမာ ေဇတဝနံ ဂႏ႖ာ သတၳာရံ ဝႏၵိတြာ သတၳာရာ ပဋိသႏၴာရံ ကတြာ ''ကုေတာ အာဂေတာသီ''တိ ပုေ႒ာ ''ရာဇဂဟေတာ၊ ဘေႏၲ''တိ အာဟ။ ''မမ ပုတၱႆ မဟာကႆပႆ ခမနီယ''ႏၲိ? ''ခမနီယံ၊ ဘေႏၲ၊ ဧေကာ ပန သဒၶိဝိဟာရိေကာ ၾသဝါဒမေတၱန (ဓမၼ၊႒၊၁၊၂၉၅ ကုဇၩိတြာ ပဏၰသာလံ စ်ာေပတြာ ပလာေတာ''တိ။ သတၳာ ''န ေသာ ဣဒါေနဝ ၾသဝါဒံ သုတြာ ကုဇၩတိ၊ ပုေဗၺပိ ကုဇၩိေယဝ။ န ဣဒါေနဝ ကုဋႎ ဒူေသတိ၊ ပုေဗၺပိ ဒူေသသိေယဝါ''တိ ဝတြာ အတီတံ အာဟရိ --

        အတီေတ ဗာရာဏသိယံ ျဗဟၼဒေတၱ ရဇၨံ ကာေရေႏၲ ဟိမဝႏၲပေဒေသ ဧေကာ သိဂႋလသကုေဏာ ကုလာဝကံ ကတြာ ဝသိ။ အေထကဒိဝသံ ေဒေဝ ဝႆေႏၲ ဧေကာ မကၠေဋာ သီေတန ကမၸမာေနာ တံ ပေဒသံ အဂမာသိ။ သိဂႋေလာ တံ ဒိသြာ ဂါထမာဟ --

 ''မႏုႆေႆဝ ေတ သီသံ၊ ဟတၳပါဒါ စ ဝါနရ။

 အထ ေကန ႏု ဝေဏၰန၊ အဂါရံ ေတ န ဝိဇၨတီ''တိ။ (ဇာ၊ ၁။၄။၈၁)။

         မကၠေဋာ ''ကိၪၥာပိ ေမ ဟတၳပါဒါ အတၳိ၊ ယာယ ပန ပညာယ ဝိစာေရတြာ အဂါရံ ကေရယ်ံ၊ သာ ေမ ပညာ နတၳီ''တိ စိေႏၲတြာ တမတၳံ ဝိညာေပတုကာေမာ ဣမံ ဂါထမာဟ --

 ''မႏုႆေႆဝ ေမ သီသံ၊ ဟတၳပါဒါ စ သိဂႋလ။

 ယာဟု ေသ႒ာ မႏုေႆသု၊ သာ ေမ ပညာ န ဝိဇၨတီ''တိ။ (ဇာ၊ ၁။၄။၈၂)။

     အထ နံ ''ဧဝ႐ူပႆ တဝ ကထံ ဃရာဝါေသာ ဣဇၩိႆတီ''တိ ဂရဟေႏၲာ သိဂႋေလာ ဣမံ ဂါထာဒြယမာဟ --

 ''အနဝ႒ိတစိတၱႆ၊ လဟုစိတၱႆ ဒုဗ႓ိေနာ။

 နိစၥံ အဒၶဳဝသီလႆ၊ သုခဘာေဝါ န ဝိဇၨတိ။

 ''ေသာ ကရႆု အာႏုဘာဝံ၊ ဝီတိဝတၱႆု သီလိယံ။

 သီတဝါတပရိတၱာဏံ၊ ကရႆု ကုဋဝံ ကပီ''တိ။ (ဇာ၊ ၁။၄။၈၃-၈၄)။

 မကၠေဋာ ''အယံ မံ အနဝ႒ိတစိတၱံ လဟုစိတၱံ မိတၱဒုဗ႓ႎ အဒၶဳဝသီလံ ကေရာတိ၊ ဣဒါနိႆ မိတၱဒုဗ႓ိဘာဝံ ဒေႆႆာမီ''တိ ကုလာဝကံ ဝိဒၶံေသတြာ ဝိပၸကိရိ။ သကုေဏာ တသၼႎ ကုလာဝကံ ဂဏွေႏၲ ဧဝ ဧေကန ပေႆန နိကၡမိတြာ ပလာယိ။

       သတၳာ ဣမံ ဓမၼေဒသနံ အာဟရိတြာ ဇာတကံ သေမာဓာေနသိ -- ''တဒါ မကၠေဋာ ကုဋိဒူသကဘိကၡဳ အေဟာသိ၊ သိဂႋလသကုေဏာ ကႆေပါ အေဟာသီ''တိ(ဓမၼ၊႒၊၁၊၂၉၆။ ဇာတကံ သေမာဓာေနတြာ ''ဧဝံ၊ ဘိကၡေဝ၊ န ဣဒါေနဝ၊ ပုေဗၺပိ ေသာ ၾသဝါဒကၡေဏ ကုဇၩိတြာ ကုဋႎ ဒူေသသိ၊ မမ ပုတၱႆ ကႆပႆ ဧဝ႐ူေပန ဗာေလန သဒၶႎ ဝသနေတာ ဧကကေႆဝ နိဝါေသာ ေသေယ်ာ''တိ ဝတြာ ဣမံ ဂါထမာဟ --

 ၆၁။ ''စရေၪၥ နာဓိဂေစၧယ်၊ ေသယ်ံ သဒိသမတၱေနာ။

 ဧကစရိယံ ဒဠႇံ ကယိရာ၊ နတၳိ ဗာေလ သဟာယတာ''တိ။

 တတၳ စရႏၲိ ဣရိယာပထစာရံ အဂၢေဟတြာ မနသာစာေရာ ေဝဒိတေဗၺာ၊ ကလ်ာဏမိတၱံ ပရိေယသေႏၲာတိ အေတၳာ။ ေသယ်ံ သဒိသမတၱေနာတိ အတၱေနာ သီလသမာဓိပညာဂုေဏဟိ အဓိကတရံ ဝါ သဒိသံ ဝါ န လေဘယ် ေစ။ ဧကစရိယႏၲိ ဧေတသု ဟိ ေသယ်ံ လဘမာေနာ သီလာဒီဟိ ဝၯတိ၊ သဒိသံ လဘမာေနာ န ပရိဟာယတိ၊ ဟီေနန ပန သဒၶႎ ဧကေတာ ဝသေႏၲာ ဧကေတာ သံေဘာဂပရိေဘာဂံ ကေရာေႏၲာ သီလာဒီဟိ ပရိဟာယတိ။ ေတန ဝုတၱံ -- ''ဧဝ႐ူေပါ ပုဂၢေလာ န ေသဝိတေဗၺာ န ဘဇိတေဗၺာ န ပယိ႐ုပါသိတေဗၺာ အညၾတ အႏုဒၵယာ အညၾတ အႏုကမၸာ''တိ (ပု၊ ပ၊ ၁၂၁၊ အ၊ နိ၊ ၃။၂၆)။ တသၼာ သေစ ကာ႐ုညံ ပဋိစၥ ''အယံ မံ နိႆာယ သီလာဒီဟိ ဝၯိႆတီ''တိ တမွာ ပုဂၢလာ ကိၪၥိ အပစၥာသီသေႏၲာ တံ သဂၤဏွိတုံ သေကၠာတိ၊ ဣေစၥတံ ကုသလံ။ ေနာ ေစ သေကၠာတိ၊ ဧကစရိယံ ဒဠႇံ ကယိရာ ဧကီဘာဝေမဝ ထိရံ ကတြာ သဗၺဣရိယာပေထသု ဧကေကာဝ ဝိဟေရယ်။ ကႎ ကာရဏာ? နတၳိ ဗာေလ သဟာယတာတိ သဟာယတာ နာမ စူဠသီလံ မဇၩိမသီလံ မဟာသီလံ ဒသ ကထာဝတၳဴနိ ေတရသ ဓုတဂၤဂုဏာ ဝိပႆနာဂုဏာ စတၱာေရာ မဂၢါ စတၱာရိ ဖလာနိ တိေႆာ ဝိဇၨာ ဆ အဘိညာ။ အယံ သဟာယတာဂုေဏာ ဗာလံ နိႆာယ နတၳီတိ။

    ဒသနာဝသာေန အာဂႏၲဳေကာ ဘိကၡဳ ေသာတာပတၱိဖလံ ပေတၱာ၊ အေညပိ ဗဟူ ေသာတာပတၱိဖလာဒီနိ ပါပုဏႎသု၊ ေဒသနာ မဟာဇနႆ သာတၳိကာ အေဟာသီတိ။

 

A disobedient novice monk

         When Venerable Maha Kassapa was residing near Rajagaha, he had two young novice monks staying with him. One of them was respectful, obedient and dutiful but the other one was not. When Kassapa advised the disobedient novice not to neglect his duties, the latter became very offended. One day, he went to the house of a lay disciple of the monk, and untruthfully said that Kassapa was ill. Thus, he got some choice food from them which was meant for Kassapa; but he ate it on the way. When admonished by Kassapa for this, he was extremely angry. The next day, when Kassapa was out on his almsround, the foolish young novice strayed behind, broke the pots and pans and set fire to the monastery.

       When a bhikkhu from Rajagaha told the Buddha about this, the Buddha remarked that it would have been much better for Kassapa to live alone than to live with a foolish companion who caused so much distraction.

အေျခမရိွ၊ ဇာတိမေကာင္း၊ မေလာင္းပလဲ၊ အေပၚခြ်ဲႏွင့္၊

အၿမဲႏႈတ္လႊာ၊ ၀ါစာဆန္းျပား၊ ေခ်ာစားတတ္စြာ၊ သူယုတ္မာကို၊

ေမတၱာေရာယွက္၊ ေပါင္းဖက္တူေရာ၊ မႏွီးေႏွာႏွင့္။  (မဃေဒ၀)

အ၀တ္ပုဆိုး၊ တန္ဆာမ်ိဳးကား

တိုး၍တိုး၍၊ တစ္ေနဆယ္ခါ

လဲပါတုံေရွာင္း၊ သစ္တိုင္းေကာင္း၏။

အေပါင္းအေဖၚ၊ ဟူတုံေသာ္မူ

ငယ္ေဖၚငယ္ေပါင္း၊ ေဟာင္းတိုင္းေကာင္း၏။

အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ အလုပ္လုပ္သူမ်ားအတြက္

နည္းနည္းေျပာ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၿပီးမွေျပာ၊ မ်ားမ်ားလုပ္ ေစတနာပါပါလုပ္